سیگنال مثبت ترامپ به ایران

منبع روزنامه االنهارالعربی چاپ بیروت نوشته امیر دبیری مهر

از روزی که در نوامبر ۲۰۲۴ پیروزی دونالد ترامپ بعنوان چهل و هفتمین رییس جمهور امریکا اعلام شد تا ۲۰ ژانویه که مراسم تحلیف او برگزار شد یعنی بالغ بر دو ماه می توان همه تحلیل ها و تفسیرها درباره اقدامات احتمالی  او درباره ایران را در دو دسته اصلی قرار داد.

کسانی که با بدبینی پیش بینی میکنند ترامپ مانند دوره قبل ریاست جمهوری خود بین سال های ۲۰۱۶تا ۲۰۲۰ سیاست تشدید تحریم ها و فشارهای حداکثری را علیه ایران اعمال خواهد کرد و کسانی که با خوش بینی معتقدند ترامپ دوره ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۸ متفاوت از قبل خواهد بود و درقبال ایران نیز سیاست متفاوتی اتخاذ خواهد کرد. اما در این میان کسانی هم هستند که با رویکرد واقع بینانه به رفتارها ومواضع ترامپ درقبال ایران می نگرند و براین اساس می گویند ترامپ رویکردی موازی و متوازن از نوع چماق و هویج با تهدید و تطمیع همزمان در قبال ایران خواهد داشت یعنی همزمان با تلاش برای رسیدن با توافق با ایران بر سر مسایل هسته ای٬ با هدف کوتاه امدن ایران از مواضع گذشته خویش تهدید های نظامی و تحریم های اقتصادی را هم روی میز نگه می دارد.اخرین موضع ترامپ که گفته امیدوارم قبل از حمله نظامی اسراییل به تاسیسات هسته ای ایران به توافق با تهران دست پیدا کنیم تایید کننده همین رویکرد است . انتصاب های ترامپ نیز همین سیاست را نشان می دهد برای مثال انتصاب مارکو روبیو بعنوان وزیر خارجه جدید امریکا که مواضع تندی علیه جمهوری اسلامی دارد نماد چماق و تهدید امریکایی است اما به نظر می رسدبرکناری برایان هوک  مسوول پرونده ایران  دردولت امریکا  و احتمال انتصاب افرادی مانند استیو ویتکاف میلیونر ۶۸ ساله نیویورکی در این سمت نشان دهنده رویکرد هویج و تطمیع امریکایی است. اگر چه ترامپ چند روز پیش انتصاب ویتکاف را ردکرده  اما جایگزینی فردی دیگر هم احتمالا درچارچوب همین سیاست کلی ترامپ خواهد بود. برکناری برایان هوک نماینده ویژه امریکا درامور ایران بخاطر اینکه درمصاحبه با سبکه سی ان ان گفته بود امریکا سیاست فشار حداکثری را علیه ایران ادامه خواهد داد یک سیگنال مثبت درهمین چارچوب است . حذف افرادی مانند مایک پمپیو و جان بولتون که به مواضع جنگ طلبانه علیه ایران مشهور هستند در دولت جدید امریکا و حتی لغو حافظت فیزیکی انها به دستور ترامپ نیز واجد معنای مثبت برای ایران است .

این تصمیمات  می تواند یک مساله را اشکار کند که ترامپ  دردور جدید ریاست جمهوری خود اولا اولویت را به مذاکره و توافق با ایران داده ثانیا با انتصاب یک فرد توانا درمذاکره و معامله قصد دارد روند بررسی مسایل ایران در دور دوم ریاست جمهوری خود را از زیر سایه سنگین مسایل تاریخی خارج سازد  و به ان به بعنوان یک مساله واقعی و قابل معامله نگاه کند. ترامپ پنج شنبه گذشته ۲۵ ژانویه نیز درکاخ سفید از تهران خواست با امریکا وارد معامله شودهر چند در ادامه گفت اگر این اتفاق نیفتد هم مهم نیست !

به نظر می رسد اقدامات ایران درروزهای پیش رو می تواند  نقش کلیدی در تصمیم  واشنگتن در اتخاذ تصمیم درباره ایران داشته باشد. ایران نیز مانند امریکا تصویر یکپارچه ای از خود نشان نمی دهد پزشکیان و  و دولت او خواهان مذاکره هستند  اما در بیان ومواضع رهبر جمهوری اسلامی هیچ نشانه ای از علاقه به مذاکره دیده نمی شود.  گفته می شود حضور ظریف معاون راهبردی رییس جمهور ایران در اجلاس اقتصادی داووس برای زمینه سازی مذاکره با امریکا بوده که همین اخبار تایید نشده موجب خشم و اعتراض شدید تندروهای مخالف مذاکره با امریکا شده است . بهر حال به نظر می رسد ایران و امریکا زمان زیادی برای انتخاب یکی از دو گزینه زیر ندارند : ۱- توافق بر سر مسایل هسته ای ۲-  تشدید تحریم ها وفشار بر ایران و حمایت امریکا از حمله اسراییل به تاسیسات هسته ای ایران .