اسلایدر / مهمترین مطالبیادداشت‌ها و مقالات شخصی
تشدید فضای ضدروسی در ایران بخاطر ماجرای کریدور زنگزور
۱۲-۰۹-۲۰۲۴
هرچند جمهوری اسلامی دولت امریکا را بزرگترین دشمن خود در عرصه جهانی معرفی می کند اما مردم ایران نسبت به انگلستان و روسیه ذهنیت تیره و تاری دارند و این ذهنیت به دخالتها و نفوذ این دو کشور در ایران در ۲۰۰ سال اخیر باز می گردد که اکثرا برخلاف منافع مردم ایران بوده است . تلخ ترین خاطره مردم ایران از روسها به ۲۰۰ سال پیش و در دوران قاجار باز می گردد که پس از سالها جنگهای ایران و روسیه در اوایل قرن نوزدهم میلادی و در دو عهدنامه گلستان در ۱۸۱۳ و ترکمانچای در ۱۸۲۸ هفده شهر ایران در منطقه قفقاز به وسعت ۲۵۰ هزار کیلومتر از سرزمین ایران جدا و به روسیه ملحق شد. سرزمینهایی که امروز شامل کشورهای اذربایجان و ارمنستان و گرجستان وبخشهایی از روسیه از جمله داغستان می شود. این جدایی با وجود گذشت ۲۰۰ سال از ان آنقدر برای ایرانیان دردناک هست که هنوز ایرانیان در فرهنگ عمومی به هر گونه معامله و قرار داد ظالمانه و یک طرفه می گویند قرارداد ترکمانچای. حمایت همه جانبه روسها در دوران اتحاد جماهیر شوروی ازصدام در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نیز بر بدبینی ایرانیان نسبت به روسها افزود. در سالهای اخیر و با تشدید تحریم های امریکا علیه ایران و همچنین ظهور داعش در سوریه و عراق دو کشور ایران و روسیه زمینه های همکاری مشترک نظامی و امنیتی علیه داعش و در حمایت از بشار اسد پیدا کردند در دو سال اخیر هم با تیره شدن روابط مسکو با امریکا و اروپا بخاطر اوکراین تهران و مسکو به هم نزدیکتر شدند اما جالب اینجاست که با وجود نزدیک شدن روابط دولتها / همچنان روسها در ذهن مردم ایران کشوری غیر قابل اعتماد هستند و مردم از مقامات جمهوری اسلامی انتظار دارندتهران درزمین سیاست خارجی روسیه بازی نکند. اخرین موردی که نشان داده روسیه منافع کلان ایران را در نظر نمیگیرد حمایت مسکو ازجمهوری اذربایجان درماجرای کریدور زنگزور یا سیونیک است . ماجرای این کریدور اینگونه است که اذربایجان در دو جنگ با ارمنستان اولی در سالهای ۱۹۹۱ تا۱۹۹۴ و دومی در سال ۲۰۲۰ تلاش کرده منطقه کوهستانی قره باغ تحت حاکمیت ارمنستان به وسعت ۴ هزار کیلومتر مربع را تصرف کند اما موفق نشده و این بار تصمیم گرفته در جنوب ارمنستان کریدور زنگزور به طول ۴۰ و به عرض ۵ کیلومتر را تحت حاکمیت خود در اورد و باکو را به نخجوان و شمال شرق ترکیه متصل کند. این تصمیم جاه طلبانه باکو در حالی مطرح شده است طبق ماده ۹ توافق نامه صلح ۲۰۲۰ ارمنستان اجازه می دهدکه اذربایجان از این کریدور تحت حاکمیت ملی ارمنستان برای ترانزیت تجاری استفاده کند. اما تصمیم باکو مبنی بر تصرف این کریدور در واقع نقض مقررات بین المللی و عبور از خطر قرمزهای امنیتی و ژیوپولتیک ایران است که با واکنش شدید اللحن مقامات سیاسی و نظامی ایران نیز مواجه شده است . این سیاست باکو در واقع به معنای تغییر مرزهای بین المللی و از بین رفتن مرز مشترک تاریخی ایران وارمنستان است که فقط ازنظر اقتصادی سالانه ۱۲ میلیارد دلار از درامد ترانزیتی ایران کم می کند. ضمن اینکه تهران در خصوص همکاری جمهوری اذربایجان واسراییل در مجاورت مرزهای ایران ملاحظات امنیتی جدی دارد.در این شرایط اعلام حمایت روسیه از سیاست بلندپروازانه اذربایجان در زنگزور ارمنستان در ذهن مردم ایران شبیه خنجر از پشت زدن است و موجی از خشم و ناراحتی را در افکار عمومی ایرانیان ایجاد کرده است و از این مهمتر اینکه اتخاذ چنین مواضعی از سوی مسکو مهر تاییدی است بر ذهنیت منفی ایرانیان نسبت به روسیه در موارد مشابه.البته به نظر می رسد با مخالفت جدی ایران و البته حمایت غرب از ارمنستان و حتی نگرانی روسها از نفوذ ترکیه در منطقه قفقاز کریدور زنگزور تا سالهای سال تحت حاکمیت ارمنستان باقی بماند و جمهوری اذربایجان از آن برای ترانزیت تجاری و مواصلاتی با نخجوان و گرجستان و ترکیه استفاده کند اما این سیاستهای خصمانه روسیه علیه ایران هیچگاه از ذهن ایرانیان پاک نخواهد شد و ایرانیان هر روز بیشتر به این باور می رسند که نمی توان روی حمایت و همکاری های روسیه حساب دایمی کرد.
هرچند جمهوری اسلامی دولت امریکا را بزرگترین دشمن خود در عرصه جهانی معرفی می کند اما مردم ایران نسبت به انگلستان و روسیه ذهنیت تیره و تاری دارند و این ذهنیت به دخالتها و نفوذ این دو کشور در ایران در ۲۰۰ سال اخیر باز می گردد که اکثرا برخلاف منافع مردم ایران بوده است . تلخ ترین خاطره مردم ایران از روسها به ۲۰۰ سال پیش و در دوران قاجار باز می گردد که پس از سالها جنگهای ایران و روسیه در اوایل قرن نوزدهم میلادی و در دو عهدنامه گلستان در ۱۸۱۳ و ترکمانچای در ۱۸۲۸ هفده شهر ایران در منطقه قفقاز به وسعت ۲۵۰ هزار کیلومتر از سرزمین ایران جدا و به روسیه ملحق شد. سرزمینهایی که امروز شامل کشورهای اذربایجان و ارمنستان و گرجستان وبخشهایی از روسیه از جمله داغستان می شود. این جدایی با وجود گذشت ۲۰۰ سال از ان آنقدر برای ایرانیان دردناک هست که هنوز ایرانیان در فرهنگ عمومی به هر گونه معامله و قرار داد ظالمانه و یک طرفه می گویند قرارداد ترکمانچای. حمایت همه جانبه روسها در دوران اتحاد جماهیر شوروی ازصدام در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نیز بر بدبینی ایرانیان نسبت به روسها افزود. در سالهای اخیر و با تشدید تحریم های امریکا علیه ایران و همچنین ظهور داعش در سوریه و عراق دو کشور ایران و روسیه زمینه های همکاری مشترک نظامی و امنیتی علیه داعش و در حمایت از بشار اسد پیدا کردند در دو سال اخیر هم با تیره شدن روابط مسکو با امریکا و اروپا بخاطر اوکراین تهران و مسکو به هم نزدیکتر شدند اما جالب اینجاست که با وجود نزدیک شدن روابط دولتها / همچنان روسها در ذهن مردم ایران کشوری غیر قابل اعتماد هستند و مردم از مقامات جمهوری اسلامی انتظار دارندتهران درزمین سیاست خارجی روسیه بازی نکند. اخرین موردی که نشان داده روسیه منافع کلان ایران را در نظر نمیگیرد حمایت مسکو ازجمهوری اذربایجان درماجرای کریدور زنگزور یا سیونیک است . ماجرای این کریدور اینگونه است که اذربایجان در دو جنگ با ارمنستان اولی در سالهای ۱۹۹۱ تا۱۹۹۴ و دومی در سال ۲۰۲۰ تلاش کرده منطقه کوهستانی قره باغ تحت حاکمیت ارمنستان به وسعت ۴ هزار کیلومتر مربع را تصرف کند اما موفق نشده و این بار تصمیم گرفته در جنوب ارمنستان کریدور زنگزور به طول ۴۰ و به عرض ۵ کیلومتر را تحت حاکمیت خود در اورد و باکو را به نخجوان و شمال شرق ترکیه متصل کند. این تصمیم جاه طلبانه باکو در حالی مطرح شده است طبق ماده ۹ توافق نامه صلح ۲۰۲۰ ارمنستان اجازه می دهدکه اذربایجان از این کریدور تحت حاکمیت ملی ارمنستان برای ترانزیت تجاری استفاده کند. اما تصمیم باکو مبنی بر تصرف این کریدور در واقع نقض مقررات بین المللی و عبور از خطر قرمزهای امنیتی و ژیوپولتیک ایران است که با واکنش شدید اللحن مقامات سیاسی و نظامی ایران نیز مواجه شده است . این سیاست باکو در واقع به معنای تغییر مرزهای بین المللی و از بین رفتن مرز مشترک تاریخی ایران وارمنستان است که فقط ازنظر اقتصادی سالانه ۱۲ میلیارد دلار از درامد ترانزیتی ایران کم می کند. ضمن اینکه تهران در خصوص همکاری جمهوری اذربایجان واسراییل در مجاورت مرزهای ایران ملاحظات امنیتی جدی دارد.در این شرایط اعلام حمایت روسیه از سیاست بلندپروازانه اذربایجان در زنگزور ارمنستان در ذهن مردم ایران شبیه خنجر از پشت زدن است و موجی از خشم و ناراحتی را در افکار عمومی ایرانیان ایجاد کرده است و از این مهمتر اینکه اتخاذ چنین مواضعی از سوی مسکو مهر تاییدی است بر ذهنیت منفی ایرانیان نسبت به روسیه در موارد مشابه.البته به نظر می رسد با مخالفت جدی ایران و البته حمایت غرب از ارمنستان و حتی نگرانی روسها از نفوذ ترکیه در منطقه قفقاز کریدور زنگزور تا سالهای سال تحت حاکمیت ارمنستان باقی بماند و جمهوری اذربایجان از آن برای ترانزیت تجاری و مواصلاتی با نخجوان و گرجستان و ترکیه استفاده کند اما این سیاستهای خصمانه روسیه علیه ایران هیچگاه از ذهن ایرانیان پاک نخواهد شد و ایرانیان هر روز بیشتر به این باور می رسند که نمی توان روی حمایت و همکاری های روسیه حساب دایمی کرد.
۱۰:۲۴
