پیامدهای انتخاب هر کدام از نامزدهای ریاست جمهوری در ایران در حوزه سیاست خارجی

 منبع : روزنامه النهار چاپ بیروت به قلم امیردبیری مهر  

در فصل دهم قانون اساسی جمهوری اسلامی که به سیاست خارجی اختصاص دارد هیچ اشاره ای نشده که کدام نهاد مسوول تعیین و اجرای سیاسی خارجی است اما در اصل ۱۱۰ از فصل هشتم که به وظایف و اختیارات رهبری اختصاص دارد تصریح شده تعیین سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران با رهبری است و قطعا سیاست خارجی مهمترین محور سیاست های کلی نظام است .براساس همین اصل سیاست خارجی ایران تحت مدیریت ایت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی است . در  ۳۵ سال اخیر هم نقش و کارکرد ایت الله خامنه ای در سیاست خارجی بسیار برجسته بود زیرا او  نگاه ویژه ای به مسایل بین المللی و منطقه ای دارد و  در واقع همانطور که در کتب دانشگاهی آمده سیاست خارجی را عمق راهبردی سیاست های داخلی نظام سیاسی می داند. بعد از این مقدمه ایا می توان گفت اینکه در ایران چه کسی رییس جمهور باشد تاثیری در سیاست خارجی ایران ندارد؟ در پاسخ باید گفت تجربه ۳۵ سال گذشته نشان داده هر چند سیاست های کلان خارجی را رهبری تعیین می کند اما نهادهایی مانند دولت و مجلس و سازمان صدا وسیما و حتی نیروهای مسلح در نحوه اجرای سیاست خارجی نقش تاثیرگذاری دارند و نقش رییس جمهور و دولت در این میان از همه برجسته تر است برای مثال رابطه ایران و عربستان در دوران هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی در بهترین دوران تاریخی خود بود اما در دوران محمود احمدی نژاد رو به تیرگی نهاد یا با وجودی که ایران و امریکا رابطه رسمی دیپلماتیک ندارند اما دردوران حسن روحانی در ایران و اوبامادر امریکا از رابطه دو کشور تنش زدایی شد و حتی روسای جمهور دو کشور تلفنی صحبت کردند و وزیران خارجه دو کشور یعنی ظریف و جان کری با هم پیاده روی  و مذاکره مستقیم کردند.   این واقعیت های تاریخی نشان می دهد اینکه چه کسی رییس جمهور شود و او چه کسی را بعنوانوزیرخارجه به مجلس معرفی کند در سیاست خارجی ایران اثرگذار است . براین اساس اگر در انتخابات ۱۵ تیر مسعود پزشکیان بعنوان رییس جمهور انتخاب شود روابط بین المللی ایران با وجود موانع تاریخی و ساختاری و کارشکنی های اسراییل بهبود و گسترش پیدا خواهد کرد . مذاکره برای احیای برجام و کاهش تحریم ها احیا خواهد شد ومحمد جواد ظریف دیپلمات برجسته ایرانی احتمالا مجددا بعنوان وزیر خارجه سکاندار سیاست خارجی ایران خواهد شد . اما در صورتی که سعید جلیلی رییس جمهور شود به احتمال زیاد دوران جدیدی از تنش و تیرگی در روابط ایران با غرب بویژه با امریکا و انگلستان و فرانسه و المان ایجاد خواهدشد . سعید جلیلی علاقه ای به احیای برجام یا توافق نامه جامع هسته ای ایران و غرب ندارد و چنانچه بارها در تبلیغات انتخاباتی گفته برجام یک توافق یک طرفه به نفع امریکاست و مانع از پیشرفت صنعت هسته ای ایران می شود. جلیلی می گوید تحریم ها  نه تنها به ضرر اقتصاد ایران نشده بلکه موجب رشد صنایع داخلی و بهبود رابطه با روسیه و چین شده و ایران عملا توانسته با رویکرد به شرق تحریم ها را بی اثرکند.این نگرش های سعید جلیلی و همکاران همفکر او در نهادهای سیاسی و امنیتی و نظامی این چشم انداز را پیش روی ناظران بین المللی قرار می دهد که با پیروزی او در انتخابات دوران پر تنشی در سیاست خارجی ایران اغازخواهد شدو در این میان یک اتفاق می تواند این شرایط را وخیم تر کند و ان هم پیروزی احتمالی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکاست. کسی که در چهار سال ریاست جمهوری خود تحریم ها را علیه ایران تشدید کرد و حتی مهمترین ژنرال نظامی ایران یعنی سردار قاسم سلیمانی را در خاک عراق ترور کرد . انتخاب احتمالی ترامپ انقدر برای ایران مهم است که برخی از ناظرین معتقدند اجازه ورود مسعود پزشکیان به عرصه انتخابات و انتخاب احتمالی او بعنوان رییس جمهور زمینه سازی جمهوری اسلامی برای مواجهه کم هزینه با سیاست های خصمانه دونالد ترامپ است . باید منتظر بود و دید مردم ایران کدام یک از این دو رقیب را راهی کاخ ریاست جمهوری ایران می کنند. پزشکیان که بر طبل مذاکره برای کاهش تحریمها می کوبد یا جلیلی که بر طبل مقاومت و ایستادگی در برابر غرب ویژه امریکا.