شور و شوق آثار عطار نتیجه آگاهی است نه شیفتگی

محمدرضا راشد محصّل، استاد ادبیات فارسی اعتقاد دارد: شعر عطار بیش از سنایی از روح و ذوق سیراب است و کلام ساده ای دارد. شور و شوق آثار عطار نتیجه آگاهی است نه شیفتگی.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، محمدرضا راشد محصّل، استاد ادبیات فارسی با حضور در برنامه گفتاورد رادیو تهران درباره عطار نیشابوری گفت: عطار از تک بُعدی بودن رهاییده شده بود در حالی که در بررسی مقایسه‌گونه بین عشق مولانا و عطار کمتر به این مساله توجه شده است.

راشد محصل با انتقاد از بعد افسانه بخشی به شخصیت هایی بزرگ و مشهور در ایران گفت: متاسفانه افسانه ها اغلب مانع از شناخت همه جانبه شخصیت و بررسی آثار بزرگان شده است.
او افزود: متاسفانه در این فرهنگ افراد غالبا در پی توجیه ویژگی هایی هستد که در این افسانه ها به بزرگان نسبت داده می شود.

او با بیان اینکه این مساله ناشی از نیاز قهرمان‌خواهی مردم است ، گفت: پذیرفتن این شخصیت در قالب افسانه، مانع از ژرفیابی حقیقت می شود.

او با اشاره به عطار و حکایتهای متفاوت درباره تحول فکری ، روش زندگی ، داستان شهادت عطار در حمله مغول و … گفت: متاسفانه در سایه این مسائل قامت این بزرگمرد در سراب افسانه پنهان شد.
راشد محصل، زمینه های تاریخی اندیشه عطار، حالات روانی و شیوه های ابتکاری او در بیان مسائل را از نکاتی دانست که وجه تمایز عطار با دیگر همترازانش است و افزود: جایگاه عطار در عشق عرفانی است.

او افزود: شیوه بیان عطار در عین حالی که ساده به نظر می رسد ولی ابتکاری است و پس از سنایی غزنوی، عطار و مولانا الهام بخش بوده اند. تصوف شاعرانه با سنایی اغاز ، با عطار تثبیت و با مولانا ارتقا می یابد و هدف آن رسیدن به حق است .

این استاد ادبیات فارسی افزود: وجه تمایز تصوف عطار با دیگر مشرب های عرفانی و صوفیانه این است که در تصوف او سخت گیری زاهدانه و عابدانه در کار نیست و تصوف او شبیه تصوف خراسانی است که با عشق پرجاذبه و جایگزین می شود. به گفته او پس از مولانا در حافظ و جامی این تصوف را می بینیم. مولانا به این تصوف کمال بخشیده و دیگران از این شیوه بهره برده اند.

او درباره جایگاه خیام در این زنجیره گفت: خیام در این زنجیره به عنوان عارف و صوفی نیست ولی به عنوان فیلسوف وجود دارد.

این استاد ادبیات فارسی درباره جایگاه عطار در میراث ادبی و فرهنگی ایران گفت: عطار در روش تمثیل هم فضائل اخلاقی و هم اصول کلی تصوف را بیان کرد و با نمک تمثیل این اصول را جذابیت بخشیده و به میان مردم آورده است.

او تصریح کرد: مردم بدون تردید از سنایی، عطار و مولوی بهره مند می شدند چرا که آنها تصوف و اخلاق را به میان مردم آوردند. مردم اصول صوفیانه و معرفت به کردگار را از این عارفان دریافت کردند.

راشد محصل، عرفان عطار را عرفان عاشقانه دانست و گفت: علیرغم اینکه عطار را بهره گیرنده از غزالی گفته اند اما عطار صوفی است؛ فقیه و متکلم نیست و روش او عملی تر از غزالی است.

او افزود: عشق به حق از نظر عطار اصل است و انسان آیینه حق را بازنمایی می کند و عشق اولین آنهاست.

به گفته او شعر عطار بیش از سنایی از روح و ذوق سیراب است و کلام ساده ای دارد ولی از نظر او معرفت راهی پر از بیم و هراس است. شور و شوق آثار عطار نتیجه آگاهی است نه شیفتگی . در عین حال عطار در غیبت نیست و مبتدی هم نیست بلکه در هیبات است. کار او در عرفان رسیدن به معرفت خداوندی است.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب‌سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبکه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی با شناسه tehraan۳۶۰@ پیدا و همراهی کنید.
همچنین علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیکیشن ایران صدا دریافت کنند.