اموزه های سیاسی شاهنامه

در شاهنامه فردوسی که الحق و الانصاف خردنامه سیاسی است داستانی است درباره طمع کی کاوس برای تصرف مازندران که حاوی آموزه های گرانسنگی است قصه از این قرار است که دیو یا شیطانی بد طینت در قالب رامشگری زیباروی و خیرخواه نزد کی کاووس فرزند به تخت پادشاهی نشسته کی قباد می آید و از زیبایی ها و نعمتهای سرزمین مازندران می گوید
که مازندران شهر ما یاد باد
همیشه بر و بومش آباد باد
که در بوستانش همیشه گلست
بکوه اندرون لاله و سنبلست
هوا خوشگوار و زمین پرنگار
نه گرم و نه سرد و همیشه بهار
گلابست گویی بجویش روان
همی شاد گردد زبویش روان
دی و بهمن و آذر و فرودین
همیشه پر از لاله بینی زمین
و
بعد از این توصیفات کاوس وسوسه می شود که بر این سرزمین بتازد و آن را برای خود کند…از این رو مشاورین و بزرگان را فرا می خواند تا نظر انها را جویا شود البته برای گرفتن تایید نه صلاح و مشورت واقعی .‌…کاری که بسیاری از سیاستمداران نگون بخت انجام می دهند یعنی نظر کارشناسی و مشورت را زمانی تایید می کنند که در راستای منویات و نظرات آنها باشد. کاوس وقتی مخالفت برخی مشاوران را می شنود که بزرگانی مانند جمشید و منوچهر از قید تصرف مازندران گذشتند پس صلاح نیست که این جنگ را آغاز کنی از نظر مشاورین سرپیچی می کند. و مشاورین هم بر نظر کارشناسی خود اصرار نمی کنند و از زال پدر رستم که در زابل یا نیمروز بوده می خواهند پادرمیانی کند .اما طمع و سرکشی کاوس فراتر از این سخنهاست و به مشورت زال هم اعتنایی نمی کند و متکبرانه به زال می گوید مگر من از نظر کرو فر و شجاعت و قدرت چه چیزی از جمشید و فریدون و منوچهر کم دارم . برو و منتظر خبر ترکتاری پیروزمندانه ی ما در مازندران باش و به مازندران لشکر کشی می کند و بعد از قتل و کشتار و ویرانی های فراوان؛ شوربختانه از دیوان مازندران شکست سنگینی می خورد و ایرانیان را به خواری و مذلت می افکند .
چقدر این داستان در قالبهای مختلف در تاریخ کشورها از جمله ایران تکرار شده است که حاکمی به کاری ابلهانه طمع کرده و به نهی و نصیحت عقلا اعتنایی نکرده و تاوان این خودسری را ملت ایران پرداخت کرده اند.
چنین است که معتقدم شاهنامه خرد نامه سیاسی است و خواندن آن با تامل و تدبر برای حکمرانان و عقلا و خردورزان واجب است

امیر دبیری مهر
مدرس و پژوهشگر علوم سیاسی

در صورتی که این نوشتار را مفید می دانید با همرسانی یا بازنشر آن به آگاهی عمومی یاری رسانید