استقبال غیر قابل انتظار از رونمایی کتاب اسلام و دموکراسی در ایران
از مراسم رونمایی کتاب اسلام و ودموکراسی در ایران که دوشنبه شب در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد با وجودی که مراسم از طریق شبکه های اجتماعی اینستاگرام و کلا ب هاوس بطور مستقیم پخش می شد و بخاطر محدودیتهای کرونایی دعوت محدودی صورت گرفته بود استقبال خیلی خوبی بعمل امد که نشان می دهد اولا هنوز کتاب در جامعه ایرانی مهم است ثانیا افکار عمومی همچنان مساله سازگاری یا ناسازگاری اسلام و دموکراسی را مهم و بر زندگی خود سرنوشت ساز می داند.
در این مراسم که در روز کتاب و کتابخوانی و از جانب انجمن اندیشه و قلم برگزار شد دکتر بیژن عبدالکریمی استاد فسفه غرب و مدیر انتشارات نقد فرهنگ و ناشر کتاب ، دکتر قدیر نصری استاد سرشناس علوم سیاسی در دانشگاه خوارزمی و پژوهشگرارشد مرکز مطالعات خاورمیانه ، دکتر مجتبی مقصودی استاد علوم سیاسی و رییس انجمن علمی مطالعات صلح و امیر خوشنویسان شاعر معاصر متخلص به بیداد خراسانی که همگی از استادان برجسته علوم سیاسی و فلسفه و ادبیات هستند ضمن بیان نظراتشان درباره کتاب اسلام و دموکراسی در ایران دیدگاههای خود درباره وضعیت دموکراسی در ایران بیان کردند که بروز برخی اخلاف نظر ها موجب داغ شدن مباحثات شد . بویژه دیدگاههای دکتر عبدالکریمی و دکتر نصری در بسیاری از مواضع در برابر هم قرارگرفت . دکتر عبدالکریمی معتقد است مساله صیرورت دموکراسی در ایران انگونه نیست که دکتر امیر دبیری مهر نویسنده کتاب اسلام و دموکراسی در کتاب اخیرش روایت کرده و ان را از دریچه اندیشه روشنفکران و فقها نگریسته بلکه مساله دموکراسی در ایران با ساخت اجتماعی و نهادهای دیرپای جامعه پیوند ناگسستنی دارد. به عبارت دیگر رویکرد دکارتی به دموکراسی در ایران مبتنی بر اینکه من می اندیشم پس هستم ” خطاست بلکه باید از دریچه مارکس و هگل به دموکراسی در ایران نگریست که “من هستم پس می اندیشم “. دکتر عبدالکریمی در توضیح بیشتر گفت که ساختار های اجتماعی و تاریخی و نهادی بویژه اقتصادی درایران اجازه نهادینه شدن دموکراسی را نمی دهند و اینکه عده ای تصور می کنند با تغییر حکومت ها در ایران و جابجایی رهبران و مدیران ارشد کشور اوضاع به نفع دموکراسی بهبود می یابد کاملا در اشتباه هستند متاسفانه کسانی هم مانند اپوزیسیون جمهوری اسلامی به نسل جوان و جدید کشور مسیر اشتباهی نشان می دهند و بجای اگاهی ، انارشیسم را ترویج می کنند .
دکتر قدیر نصری در این جلسه با اشاره به اینکه دکتر امیر دبیری مهر نویسنده کتاب اسلام و دموکراسی در ایران مسیر درستی را پیموده و با روش شناسی و صراحت و شفافیت و دسته بندی مناسب ؛ سیر اندیشه های متفاوت درباره دموکراسی در ایران را روایت کرده گفت : البته این نقد به نویسنده وارد است که چرا کتاب در حد روایت باقی مانده و فاقد داوری و ارزیابی است ؟
در اینجا دکتر دبیری مهر در پاسخ به دکتر نصری گفت با وجود روایت و رویکرد تببینی پژوهش و طرح امانت دارانه نظرات شخصیتهای مهمی مانند شیخ فضالله نوری ، سید حسین نصر، مصباح یزدی ، حاتم قادری، سید جواد طباطبایی ،میرزای نایینی ، مرتضی مطهری ، علی شریعتی ، عبدالکریم سروش و محسن کدیور این کتاب بنابر ملاحظات بلا وجهی بالغ بر ۱۵ سال مجوز نشر نیافت چه برسد به اینکه ارزیابی و داوری هم انجام می دادم!
دکتر نصری در ادامه با نقد سخنان دکتر عبدالکریمی گفت چرا تصور می کنید اندیشه مهم نیست و مجادلات فقها و روشنفکران و بویژه مخالفتهای نظری با دموکراسی در توسعه نیافتگی ایران نقشی نداشته ؟ بر عکس شما من فکر می کنم افکار شما و دکتر داوری و فردید در مخالفت با تجدد و مدرنیسم اثرات مخربی در ایران داشته است . شما که ساختار نبودید صاحب اندیشه بودید .. مقالات شما و همفکران شما در مجله نامه فرهنگ در دهه ۷۰ گوا سخن من است .
دکتر عبدالکریمی در پاسخ گفت این نحوه سخن گفتن خلاف دموکراسی است من رادیکال ترین روشنفکر ایران هستم من معلم فلسفه هستم و مدافع قدرت نیستم …اگر چه با جریان سلطه مخالفم اما با مخالفان مردم هم مخالف هستم . من معتقدم اپوزیسیون خارج از کشور و برخی افراد نادان داخلی مانند تفکری که پشت اخراج من از دانشگاه بود دست در دست هم دادند تا مردم و جوانان را نا امید کنند و ایرانیان را از انقلاب اسلامی پیشمان کنند و باور دارم باید دلسوزان واقعی کشور در برابر این خوارج جدید بایستند.
دکتر نصری در ادامه با اشاره به اینکه در کنار اندیشه نوعی رستاخیر شخصیتی و پارسایی درونی برای ورود به جهان دموکراسی لازم است گفت : وقتی مسایل شخصی و حزبی و دنیوی در افراد یک جامعه اصالت دارد نمی توان انتظار داشت دموکراسی در این جامعه متولد شد . الان عراق دموکراتیک ترین قانون اساسی را دارد ایا این منجر به دموکراسی در عراق شده است ؟ ماجرای دموکراسی در دیگر کشورهای خاورمیانه نیز همین است . ایا در کشوری که چند نفر دور هم جمع بشوند و حزب درست کنند یا انتخاباتی برگزار شود که نتیجه آن از قبل مشخص است می توان سخن از دموکراسی گفت ؟ من معتقدم اینها شبه دموکراسی است نه دموکراسی. دموکراسی با حدف رقیب و مخالف و بی اعتنایی به نظرات همه اقشار و طبقات جور نمی اید .
در این مراسم که میهمانانی از دیگر استانها و تعدادی از ایرانین خارج از کشور نیز حضور داشتند دکتر مجتبی مقصودی هم با بررسی و نقد کتاب اسلام و دموکراسی در ایران گفت : به نظرم اثر جدید دکتر دبیری مهر می تواند منبع قابل اتکایی برای دانشجویان علوم سیاسی بویژه در حوزه اندیشه سیاسی و تاریخ تحولات معاصر ایران باشد و من برخلاف برخی نظراتی که اینجا مطرح شد معتقدم در این اثر تلفیق دقیق و روشمندی از “عین و ذهن” و “اندیشه و تاریخ” و “واقعیت و حقیقت” صورت گرفته و همه بحثها در فضای بین تاریخ و اندیشه تببین شده است . وی افزود: انتظار داشتیم دکتر عبدالکریمی بعنوان ناشر کتاب از کتاب دفاع کند و ما منتقداثر باشیم اما ماجرا وارونه شد. دکتر عبدالکریمی در پاسخ گفت : من کتاب اقای دبیری مهر را کتابی مهم و خواندنی می دانم استقبال خوب ازان را هم به همین دلیل می دانم اما نقدم به نویسنده پابرجاست .
در ادامه مراسم رونمایی از کتاب اسلام و دموکراسی در ایران که پنجمین اثر دکتر امیر دبیری مهر پژوهشگر علوم سیاسی در یک دهه اخیر است نویسنده در سخنانی کوتاه گفت :
خدای مهربان و حکیم را سپاسگزارم که در حکم و تقدیر ازلی، سرنوشت ما را همنشینی و همدلی و همکاری با ارباب اندیشه و کتاب و دفتر قرار داد زیرا یک روز مصایب زیست فرهنگی و اخلاقی و اندیشه ای بر یک عمر تلذذ در فضای بی فرهنگی رجحان دارد.
دکتر دبیری مهر افزود: من کتاب و مقاله و جستار نمی نویسم … انچه می نویسم روایت و داستان مواجهه من با امر حقیقی است شاید در درک واقعیت دچار خطا و ابهام شوم…اما سعی می کنم در انتقال فهم و ادراکم امانت دار و پاسدار حقیقت باشم .ماجرای نگارش کتاب اسلام و دموکراسی هم جز این نیست . من مسلمانم در فرهنگ ایرانی و اسلامی که نمایندگان بزرگ ان فردوسی و ابن سینا و فارابی و حفظ و سعدی و.. هستند پرورش یافتم به این تیره و تبار فرهنگی و تمدنی می بالم ….از سویی انسان دوران جدید هستم و ارزشهایی مانند ازادی وصلح و رفاه و دموکراسی و توسعه و عدالت را ارج می نهم و تحقق بیرونی ان را یک ضرورت ملی و انسانی ترقی خواهانه می دانم و هیچ مفارقت و جدایی وتعارضی بین این ارزشهای نوین و ان فرهنگ و سنت دیرپا نمی بینم .
نویسنده کتاب اسلام و دمکراسی در ایران در ادامه گفت : همه تلاش نظری و عملی ام در این ۲۵ سال اخیر که در فضای دانشگاه و رسانه تنفس کرده ام و زیسته ام این بوده که با بضاعت اندکی که دارم این دو سپهر معرفتی و زیستی را با هم تلفیق کنم اما دریغ که این جبهه معارضین و مخالفین سرسختی دارد چه انان که دلسپرده سنت و دین هستند و در این امتزاج ؛ خطر وهن سنت ها را احساس می کنند و چه انانکه خطر این تلفیق را محرومیت از دستاورهای سیاسی مدرنیته و حکمرانی توسعه گرا می دانند. به باور من این سنت گرایان و تجددگرایان ، دیو و فرشته نیستند اینها متفکرند ، نه مغضوب من هستند و نه مجبوب من …اما عمیقا مورد احترام من هستند. تلاش نظری انها راهی را به روی من و امثال من گشوده تا فضای تعامل اسلام دموکراسی را بهتر بفهمم و برای همزیستی انها تلاش کنم .
دکتر دبیری مهر با اشاره به اینکه فلسفه و دغدغه و هدف و ارمان نسل من بسیار روشن و بی ابهام است گفت : با وجود همه ناملایمات و موانع و سختی ها و سعایت ها نشانی از یاس و خستگی در ما دیده نمی شود. ما به دنبال ایرانی هستیم توسعه یافته در همه جهات ، ایرانی صلح طلب و متعامل با جهان به دور از خود بزرگ بینی و خود کوچک بینی ..ایرانی پیوسته به ریشه ها و تاریخ و ادبیات و فلسفه و اندیشه های دیرپای خود به گونه ای که تصویری ناب و نو و جذاب از این فرهنگ و تمدن به جهان ارایه دهد. ایرانی که رای و نظر و گرایش و تشخیص مردم در ارای خردمندان این سرزمین تجلی یابد و از فقر و فساد و نژاد پرستی های نوین ایدِولوژیک نشانی نباشد. ایرانی که ابشخورش اسلام و فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی و شاخه هایش جهان روز امد و توسعه یافته و صلح امیز باشد در چنین ایرانی ، ایرانیان می توانند با برخورداری از دولتی ملی و توسعه گرا و مردم سالار و شهروندانی فرهیخته و کوشا و اگاه و متمدن احساس عزت و افتخار کنند که ایرانی اند و در این سرزمین زندگی می کنند.
در انتهای مراسم با حضور استادان و میهمانان و خبرنگارن از کتاب اسلام و دموکراسی در ایران رونمایی و پس از امضای تعدادی از کتابها اعلام شد علاقمندانی که مایل به خرید کتاب با امضای نویسنده هستند می توانند نام و ادرس خود را به شماره ۰۹۲۰۱۰۵۲۱۸۳ ارسال کنند تا در اسرع وقت کتاب را دریافت کنند.
گفتنی است علاقمندان به کتاب اسلام و دموکراسی در ایران : پژوهشی در سیر مجادلات فقها و روشنفکران درباره نقش ارای مردمی در حکمرانی می توانند کتاب را از کتاب فروشی های سراسر کشور و از کتابفروشی های انلاین با تحفیف ۲۰ درصد خریداری کنند.
کتاب اسلام و دموکراسی در ایران پنجمین اثر امیر دبیری مهر پس از کتابهای مولفه های فرهنگی گفتمان مقاومت اسلامی در خاورمیانه ،
ملک سلطانی و نگین سلیمانی : جستارهایی درباره رسانه ، سیاست و امنیت ،
فرزانگی و جهانداری :درنگی درباره فرهنگ ، توسعه روابط بین الملل و
خردمندی و پارسایی : تاملاتی در پیوندهای دین و سیاست و جامعه است .
