یکی از شخصیتهای جذاب سیاسی برای همه ایرانیان میرزا تقی خان فراهانی معروف به امیر کبیر است . در برنامه گفتاورد رادیو تهران درباره شخصیت امیر کبیر و علل ماندگاری او صحبت کردیم.

مشروح برنامه را در لینکهای زیر بشنوید

لینک دانلود بخش اول

لینک دانلود بخش دوم

امیرکبیر یک روشن‌بین بود نه یک روشنفکر

دو کارشناس تاریخ با حضور در برنامه گفتاورد به مناسب سالروز درگذشت امیرکبیر به زندگی و رویکرد او در اصلاحات ایران پرداختند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، زهرا حاتمی عضو گروه تاریخ دانشگاه تهران درباره پیشینه امیرکبیر گفت: امیر از این شانس برخوردار بود که در تبریز زندگی کرد، در زمانی که دوره شاهزاده ای مثل عباس میرزا بود و در خاندان مهمی مثل قائم مقام زیست کرد.

او محیط زندگی میرزا تقی خان امیرکبیر را در شکلگیری شخصیت او بسیار حائز اهمیت دانست و افزود: بدینگونه بود که نقش و جایگاه او در کشور از شاه برجسته تر شده است. او مراحل ترقی را از منشی دستگاه قائم مقام به وزیر نظامی طی کرده است. برقراری ارتباط با کنسول های خارجی، زندگی در ایالت آذربایجان به عنوان مکانی برای ورود فرهنگ های خارجی، ماموریت های فرنگ در زمان محمدشاه قاجار و … همگی در شکل‌گیری شخصیت او تاثیر داشته است.

او در پاسخ به این پرسش که عامل اصلی موفقیت او چه بوده است؟، گفت: در دیوان سالاری دوران قاجاری که فساد در آن نهادینه شده بود افرادی برای تغییر تلاش کردند که برخی از آنها ناشناخته مانده‌اند و برخی مثل میرزا مشهور شده اند. در این مساله ویژگی های شخصی افراد نیز حایز اهمیت بوده است به طوری که سفر امیرکبیر به روسیه همچنین ماموریت مهم او در عثمانی که برای تنظیمات و اصلاحات بود همگی توانست فرد متفاوتی از او بسازد.

به گفته حاتمی امیر در جنگ های ایران و روسیه متوجه عقب ماندگی ایران شد. همچنین در سفرهایش به فرنگ متوجه تفاوت های ایران شدند.

این استادیار دانشگاه افزود: مساله مهم آن زمان قشون بود. ضعف در قشون باعث شکست ایران در جنگ با روسیه شد. البته برخی معتقدند شکست نظامی نبود و شکست سیاسی بود. با این همه بحران مدیریت به چشم می آمد . او با بیان اینکه امیرکبیر به دنبال مبارزه با فساد مالی، تمرکز بخشی به قدرت، افزایش قدرت قاجار در ایران، تشکیل قشون منظم، ایجاد نهادهای مدرن و ایجاد ساز و کارهای جدید بهداشتی بود تصریح کرد: در عین حال امیر دو مساله مهم امنیت جانی و مالی را برای مردم به ارمغان آورد و این احساسات را به شهروندان داد که دولت حامی آنها است.

حاتمی با بیان اینکه معدود اصللاح طلبانی در طول تاریخ دارای برنامه جامعی برای اصلاحات بوده اند، گفت: او در عین حال که به مسائل سیاسی توجه داشت به دیگر مسائل هم می پرداخت. توجه امیر به سیاست به منظور عدم جامعیت او نبوده است. اول نهاد سیاست، بعد بهداشت و… و در کنار هم این موضوعات پیش رفته است.

به گفته او مردم در آن زمان امیر را منجی می‌دانستند و مساله قهرمانی او امر متاخر نیست بلکه در جامعه خودش و هم عصر با خودش امیرکبیر قهرمان بوده است و این در نتیجه فعالیت های خودش بوده است.

در ادامه این برنامه بهمن زینعلی عضو گروه تاریخ دانشگاه اصفهان حیات امیر را به چند دوره متفاوت تقسیم‌بندی کرد و گفت: آن دورانی که در حیات کشور تاثیر داشت نیمه اول دوره قاجار بود که ساختار حکومت فروپاشیده و تضعیف شده از همه جنبه ها در کشور بوده است. البته این فروپاشی حاصل صرف آن دوران نبود و بخشی از آن ریشه در دوره های قبلی داشت از همین رو جامعه ایران در آن دوران با بحران مواجه شده بود.

او با بیان اینکه ایران از زمان زوال صفویه ثبات درستی نداشت، گفت: امیرکبیر در سیستمی رشد کرد که با توجه به شناختی که از دورن سیستم داشت اولویتش را اصلاح ساختار ایران از بالا به پایین قرار داد و به درستی متوجه شده بود که چالش اصلی، نظام مدیریتی در ایران است.

زینعلی به بیان اینکه امیرکبیر بیشتر از آنکه یک روشنفکر باشد روشن بین بود، گفت: او شناخت کاملی از جامعه وقت داشت. امیرکبیر دقیقا در اولویت ها بر حل مشکل از بالا به پایین حرکت می کرده است. او مشکلات جامعه را با مواجهه و نه مطالعه درک کرده است و این واقعیتی است . به همین دلیل در بررسی چالش ها نقاط بالای جامعه را بیشتر مقصر می‌داند.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبکه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی با شناسه tehraan۳۶۰@ پیدا و همراهی کنید.
همچنین علاقه‌مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیکیشن ایران صدا دریافت کنند.