مافیای مسکن : واقعیت یعنی یا مالیخولیای ذهنی
امیر دبیری مهر
استادیار و پژوهشگر علوم سیاسی
اگر مسئولان کشور و مدیران نظام اعم از چپ و راست ساکن خانه ها و ویلاهای مصادره ای ، سازمانی ، اعطایی با وام های ۳۰ ساله قرض الحسنه نبودند و این روزها مدتی برای خرید و اجاره مسکن در بنگاههای املاک سرگردان بودندو حس حقارت و بدبختی را با تمام وجود حس می کردند وضعیت ملک و مسکن اینگونه نبود که هست .
بدون تعارف ا گر ازمن بپرسید مهمترین لانه فساد و تبعیض وانحراف دراقتصاد ایران کجاست عرض می کنم حوزه زمین ومسکن که کمر یک ملت بجز بزرگ ملاکان و دلالان را خم کرده است . متاسفانه در ایران معیار و طراز همه قیمتها از شیر پرچرب گرفته تا عدس و لوبیا و خودرو و سنگ پا و… ملک و مسکن است مانند عصر پارینه سنگی و دولت نه تنها هیچ کاری نمی کند بلکه گاهی با بی تفاوتی و گاهی با دخالت های نادرست و سوداگرانه بر این اتش می دمد.مجلس یازدهم اگر فقط و فقط یک کار کند و با همکاری دیگر قوا و متخصصین صالح و سالم بازار مسکن را با ریل گذاری صحیح و وضع قوانین عادلانه سامان دهدو به گونه ای منافع حرام و زیاده خواهی ملاکین و سوداگران زمین و مسکن را فدای نیازهای اولیه شهروندان کند لازم نیست اقدام بزرگتری انجام دهد همین یک کار برای سربلندی ان کافی است .البته شکی نیست هر کس به نفع مردم و عدالت با مافیای اقتصادی و شبکه های تودرتوی آن – که این روز ها تنها یک مورد ان را در جریان رسیدگی به دادگاه اکبر طبری می بینید- رودر رو شود باید خود را اماده پرداخت هزینه های هنگفت و حتی شهادت و ترور کند. در همین دادگاه هم دیدیم که همه معاملات فاسد مبتنی بر ملک و زمین و ویلا و .. بوده . منافع هزاران میلیارد تومانی خوابیده در بخش مافیای مسکن و روابط پیچیده انها با نهادهای حاکمیتی چیزی نیست که ذی نفعان بتوانند در برابر بر هم زدن ان بی تفاوت باشند.
از این رو مدتی است که تلاش می کنم نقش مافیای مسکن را وضعیت اسفناک و فاجعه بار مسکن در کشور توضیح دهم تا ضمن اگاهی عمومی؛ برخی از مسئولان سا لم و دلسوز هم هشیار شوند و فریب تحلیل های شبه اقتصادی کارگزاران فکری و نظری مافیای اقتصادی در ایران را نخورند . انان که سالهاست تلاش می کنند و متاسفانه تا کنون هم موفق بودند که وضع نابسامان اقتصاد ایران را توجیه کرده و از طریق بازی با ارقام و اعداد و استفاده ابزاری از نظریه ها و قوانین اقتصادی ، واقعیات تعیین کننده پشت پرده را پنهان نگه دارند. برای مثال قیمت مسکن را در چارچوب قانون عرضه و تقاضا و متغیرهای اقتصادی تحلیل می کنند در حالی که قبلا درسایت دیدار نیوز در مقاله ای توضیح دادم که در ایران برای پاسخ به پرسشهای اقتصادی نمی توان صرفا به علم اقتصاد تکیه کرد.[۱] به حاشیه رفتن اقتصاد سیاسی به بهانه دفاع از علم اقتصاد بزرگترین جفا به فعالان قانون مند و سالم اقتصادی و کارافرینان و خدمت به مفسدین ، رانت خواران و مافیای اقتصادی در ایران است که با سود استفاده از ساختارهای معیوب و معلول وفساد زا ره صد ساله را یک شبه می روند و با تعمیق شکاف طبقاتی حس تبعیض و ظلم را در جامعه شایع می سازند و انگیزه برای برنامه ریزی و فعالیت سازنده در میان مدت و بلند مدت را در جامعه بویژه در نسل جوان متخصص ریشه کن می کنند. برای مثال این روزها وضع بازار مسکن به شکل نگران کننده ای اشفته شده و نه تنها جوانان و زوج ها که دستیابی به سرپناه برای انها حتی قابل تصور هم نیست بلکه بالغ بر ۷ میلیون خانوار معادل ۳۵ درصد جمعیت کشور که مستاجر هستند هم دچار اضطراب از اشفتگی قیمتها و بی ضابطه بودن ان هستند ناگفته نماند این اشفتگی منحصر به مستاجران نیست بلکه بخشی قابل توجهی از مالکان هم برای تبدیل به احسن و ارتقای ملک خود نیز دچار سردرگمی و ناامیدی شدند. به نظر می رسد برای حل تدریجی این بازار اشفته قبل از هر اقدام و سیاست گذاری ضروری است برخی واقعیت های تلخ حاکم بر بازار مسکن را بشناسیم که بنده نام را حاکمیت مافیای مسکن گذا شته ام وعده ای سهوا و از سر ندانستن و عده ای کاملا اگاهانه و از سر انکار وجود مافیای مسکن را انکار می کنند و می فرمایند شواهد وجود مافیای مسکن را اعلام کنیم تا بروند شواهد را از بین ببرند و به ارتزاق نامشروع خود به قیمت خاکستر نشینی مردم ادامه دهند !!! ساده لوحان می گویند قمیت مسکن در ایران مثل همه جای جهان تابعی از شرایط اقتصادی است و سخن گفتن از مافیا برامده از نوعی مالیخولیای ذهنی و رسوبات سوسیالیستی است .در پاسخ عرض می کنم.
آری من هم می دانم عرضه و تقاضا در قیمت هر کالایی از جمله مسکن تاثیر گذار است می دانم مسکن در کنار خودرو و ارز و طلا و سکه در ایران بجای کالای مصرفی کالای سرمایه ای است و پشتوانه زندگی بخشی از مردم است . من هم می دانم بین عرضه و تقاضای مسکن در ایران شکافی حدود ۴۰۰ هزار واحدی وجود دارد و با غلبه تقاضا بر عرضه ، قیمت مسکن افزایش می یابد می دانم بسیاری از فعالان این صنعت پرمشقت به سود ۱۰۰ درصدی ! کفایت کرده و زیاده خواه نیستند و خیلی مولفه ها و متغیر های دیگر را هم می دانم اما هیچ کدام از این دانسته ها به پرسشهای زیر پاسخ نمی دهد جز اینکه در حوزه مسکن نوعی همکاری و تقسیم کار بین افرادی محدود و مرتبط با دولت و نهادهای صاحب املاک و زمین و شبکه بانکی وجود دارد که روز به روز به نفع دایره محدود ذی نفعان خود و به ضرر اکثریت ملت کار کرده و متاسفانه هیچ عزم ملی ، انقلابی ، دینی ، وجدانی ، کارشناسی و حتی افشاگرانه و اگاهی بخش برای مقابله با آن وجود ندارد و این استخوای لای زخم مردم هر روز عفونی تر شده و این نگرانی وجود دارد که روزی خشم عمومی ناشی از عملکرد این شبکه ناسالم همه کاخ های نامشروع برپا شده توسط این مافیا را بر سر انها ویران کند.
پرسشهای اصلی عبارت است از :
- منابع اصلی مالی خرید و فروش املاک گران قیمت در کشور بویژه در تهران چیست ؟ ایا عرق جبین و نان حلال ناشی از زحمت است یا پولشویی و قاچاق ؟ ایا هیچ نهادی در کشور با رعایت حقوق شهروندی پرسش می کند منابع تامین مالی خرید املاک چند ده یا چند صد میلیاردی آن هم به شکل انبوه از کجا تامین شده است ؟
- معیارهای تعیین قیمت در خرید و فروش و اجاره و رهن املاک چیست ؟ در کدام بخش اقتصاد ایران هر کسی می تواند برای فروش کالاو خدمات خود بدون ضابطه عمل کند جز مسکن ؟ حتی مواد مخدر هم در کشور در شبکه غیر رسمی نرخ گذاری می شود؟ اما قیمت مسکن ظاهرا در پستوهای پنهان تعیین می شود؟ که سر نخ ان در بنگاههای معاملات املاک است .
- نقش شبکه بانکی در تملک و قیمت گذاری مسکن در کشور چگونه است ؟ بانکها بطور دقیق اعلام کنند چه مقدار ملک و زمین و مستغلات دارند؟ و براورد قیمت انها چقدر است ؟ بین تامین وثیقه ملکی و اعطای وام به ابر بدهکاران بانکی و قیمت گذاری املاک توثیقی چه رابطه ای است ؟
- نقش نهادهای حاکمیتی و سازمانهای دولتی که وارث میلیونها هکتار زمین و ملک و باغ مصادره ای و توقیفی و منابع طبیعی هستنددر بازار مسکن چیست و دقیقا توضیح داده شود ستادها و بنیادها و وزارت خانه ها و سازمان ها به چه میزان در برج سازی و سوداگری مسکن دخالت دارند و سود حاصل از این فعالیتها چقدر است ؟ چگونه است که در اگهی های رسمی باغات و ویلاهای اطراف تهران قید می شود ارزش ملک با نامه جهاد یک میلیارد بالاتر است ؟!!
- نقش برخی از املاک و بنگاههای مسکن بعنوان پادوی مافیای مسکن برای افکار عمومی تببین شود. انشالله که نقش انها سازنده باشد و ما شرمنده انها شویم!!! (تاکید می کنم برخی وگرنه کاملا اگاهم که اکثریت فعالان این بخش جوانان تحصیل کرده و پر تلاشی هستند که برای کسب روزی حلال فعالیت می کنند)
- چرا با وجود گذشت ۴۲ سال از انقلاب اسلامی همه قوانین و مقررات به نفع تکاثر ملک و زمین و مسکن بوده و هیچ محدودیت جدی در این خصوص وضع نشده است ؟ هیچ نظریه اقتصادی اجازه نمی دهد وقت کالایی کمیاب است تکاثر و تجمیع ان به ضرر متقاضیان ذی حق مجاز باشد؟
- چرا مالیات تملک ، خرید و فروش مسکن اینقدر پایین و شبیه به شوخی است ؟ و هیچ نقش بازدارنده ای در کاهش سوداگری مسکن ندارد؟ بارها کارشناسان گفته اند فقط اصلاح همین یک مورد دست سوداگران را از بازار مسکن کوتاه خواهد کرد
- چرا تا کنون برای استفاده و وضع مالیات بر بالغ بر ۳ میلیون واحد خالی در کشور که دست کم حدود ۵۰۰ هزار واحد ان در تهران است هیچ قانون و ضابطه ای تدوین و اجرا نشده است ؟
- چرا بازار مسکن در ایران بر خلاف همه جهان توسط دلالان و واسطه ها و سوداگران تنظیم می شود نه مصرف کنندگان ؟ چرا تنظیم گر و رگولاتوری در بازار مسکن ایران وجود ندارد ؟ برخی امارها میگوید دست کم ۷۵ درصد خرید در معاملات مسکن توسط غیر مصرف کننده ها انجام می شود.
- چرا دست کم ۸۰ درصد تقاضای واقعی مسکن در کشور برای واحدهای زیر ۸۰متری است اما ۸۰ درصد عرضه واحدهای بالای ۸۰ متر است ؟ و به تقاضای مشتری و مصرف کننده ذره ای اعتنا نمی شود؟ و این چه معنایی دارد ؟ جز اینکه بسیاری از ساخت و ساز ها نه برای مشتری مصرف کننده بلکه برای پولشویی است ؟
- چرا نظام بانکداری در ایران بر خلاف همه جای جهان هزینه خرید ۸۰ در صد قیمت ملک را به روز تقبل نمی کند تا شهروندان خوش حساب بتوانند بی دغدغه صاحب ملک شده و در بازه های ۲۰ تا ۳۰ ساله اقساط ان را پرداخت کنند؟ بر اساس اطلاعات به روز اینجانب همین الان در مهد سرمایه داری بی رحم یعنی امریکا می توان با ۵۰۰هزار دلار به بالا مالک خانه ویلایی حدود ۵۰۰ متری در برخی ایالتهای این کشور شد که بالغ بر ۸۰ درصد ان را بانکها براساس نظام اعتبار سنجی مشتری تامین می کنند. ) برای نمونه به این سایت مراجعه کنید https://www.realtor.com/)
بلا فاصله بر اساس یک اشتباه مشهور ۵۰۰ هزار دلار را ضرب در ۱۷ هزار تومان قیمت دلار در بازار ایران نکنید که می شودزار دلار براساس قدرت برابری خرید معادل هشت میلیاد و پانصد میلیون تومان . این یک محاسبه کاملا غلط است . برای محاسبه تقریبی باید معیار برابر قدرت خرید را در نظر بگیرید . برای مثال ارزش این ملک در امریکا برابر با حدود ۱۰۰ ماه حقوق یک کارگر و کارمند ساده با درامدی ماهی حدود ۵ هزار دلار است . حالا مقایسه کنید این قیمت را قیمت املاک در ایران . اگر حقوق کارگر یا کارمند ساده را در ایران ماهی ۳ میلیون تومان در نظر بگیریم کل درامد او در ۱۰۰ ماه می شود ۳۰۰ میلیون تومان . ایا در ایران می شود با ۳۰۰ میلیون تومان خانه ویلایی ۵۰۰ متری خرید؟ قمیت خانه ویلایی ۵۰۰متری در ایران دست کم ۵ میلیارد تومان است با همین محاسبه ساده می توان نتیجه گیری کرد قیمت ملک در ایران دست کن ۱۰برابر امریکاست واقعیتی که عامدانه از گفتن ان پرهیز می شود.
- چرا وقتی دلار ۱۰۰ ریال گران می شود بلافاصله اثر ان در کسری از ثانیه بر همه مصالح ساختمانی خود نمایی کرده و واحدهایی که مثلا ۵ سال قبل هم ساخته شده! از افزایش قیمت دلار تاثیر حداکثری می گیرند اما وقتی دلار مانند سال ۹۸ دست کم ۵هزار تومان ارزان شد هیچ تاثیری در کاهش قیمت مسکن نداشت ؟
هر وقت به پرسشهای صریح و شفاف ۱۲ گانه مذکور پاسخهای صریح و شفاف داده شود شاید بتوان در وجود مافیای مسکن در ایران تامل و بازنگری کرد. نگارنده از نقدهای کارشناسی و منطقی در باره داده ها و روش تحلیل این نوشتار استقبال می کند و از انها برای تکمیل و رفع نقاظ ضعف ان بهره مند خواهد شد.
[۱] –https://didarnews.ir/fa/news/61116/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%BA%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%B4%DB%8C-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%AF
