چرایی و معنای مخالفت رهبری با هر گونه مذاکره با امریکا

امیر دبیری مهر 

هنوز چند ساعتی از دیدار نخست وزیر ژاپن با رهبر جمهوری اسلامی ایران نگذشته که تحلیل های بسیار متفاوتی از موضع صریح و قاطع ایت الله خامنه ای در حال انتشار است . مخالفان ایشان می گویند با این موضع گیری فضای افزایش خصومت بین ایران و امریکا تشدید خواهد شد و گزینه جنگ تقویت می شود. علاقمندان ایشان هم این موضع گیری را کاملا انقلابی و موجب افزایش اقتدار نظام سیاسی در برابر فشارهای امریکا می دانند. فارغ از درستی یا نادرستی این تحلیل ها که بیشتر ناظر به مسایل داخلی ایران و حب و بغض های شخصی است قصد دارم در این نوشته از منظر سیاست خارجی و فنون دیپلماسی به این موضع گیری نگاه کنم . 

دولت دونالد ترامپ که شدیدترین تحریم های اقتصادی را علیه ایران اجرا کرده و واقعا مشکلات جدی در معیشت مردم ایران ایجاد کرده است سیاستی کاملا تهاجمی علیه جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کرده است . یعنی ترامپ  و تیم او در امریکا حتی یکبار هم بابت این تحریم های غیر انسانی علیه مردم ایران از ملت ایران عذرخواهی نکردند بلکه در موضعی تهاجمی و طلب اکارانه از تشدید آن سخن می گویند و ادعا می کنند این تحریم ها بعلت سیاست های نظام جمهوری اسلامی در منطقه و جهان است . در حالی که بسیاری از محدودیتها و مشکلات ناشی از تحریم اساسا هیچ ربطی به سیاست های نظام سیاسی ندارد مانند محدودیت صدور ویزا برای ایرانیان یا محدودیت مبادلات مالی ایرانیان خارج از کشور که هیچ نسبت و ارتباطی با جمهوری اسلامی ایران ندارند.

این رویکرد ترامپ بدین معناست که ترامپ تا اطلاع ثانوی قصد هیچ گشایشی در روابط ایران و امریکا ندارد و فقط با نمایش  های دیپلماتیک قصد لاپوشانی کردن این سیاست تهاجمی را دارد و می خواهد مزورانه این طور وانمود کند که قصد بهبود روابط با ایران را دارد در حالی که واقعا چنین نیست . همه فعالان دیپلماسی و اگاهان به ظرایف سیاست خارجی می دانند که هر گونه مذاکره ای باید در شرایط برابر و درباره موضوعات مشخص انجام شود. در وضعیت کنونی که امریکا در یک جنگ و خصومت همه جانبه و تهدید های مداوم علیه تهران قرار دارد سخن از مذاکره بیشتر یک فریب مزورانه است . به عبارت دیگر امریکا می خواهد در مذاکرات خود به ایران بگوید چرا چنین خصومت و تحریم هایی را علیه ایران بکار گرفته است و بطور ضمنی تایید و امضای جمهوری اسلامی ایران را زیر این تحریم ها و فشارها  بگذارد و بعد برای ادامه مذاکرات به منظور رفع انها از ایران در حوزه مسایل موشکی و هسته ای  امتیاز بگیرد و در واقع نتیجه مذاکرات برای ایران برد – باخت به نفع امریکا خواهد بود .در چنین فضایی رهبر ایران مذاکره را ناممکن و غیر مفید می داند زیرا هر گونه مذاکره در واقع امر بازی در زمین ترامپ است و فایده ای بر ان مترتب نیست .

بدیهی است برای مذاکره با امریکا باید مقدماتی فراهم شود که همه این مقدمات در اختیار امریکاست ومهمترین پیام غیر مستقیم رهبر جمهوری اسلامی برای ترامپ این است که تا مقدمات عملی این مذاکرات فراهم نشود از مذاکره خبری نیست و این واشنگتن است که باید برای رسیدن به نقطه شروع مذاکرات گامهای عملی بردارد. مهمترین گام عملی امریکا برای رسیدن به مذاکره رفع تحریم ها و محدودیت ها و نشان دادن حداقل حسن نیت به ایران است . فراموش نکنیم وقتی اوباما تا حدودی حسن نیت از خود نشان داد و سه نامه به رهبر جمهوری اسلامی ایران نوشت و برخی اقدامات عملی هم انجام داد ایت الله خامنه ای به دو نامه او پاسخ داد و مذاکرات دو کشور در سطح وزیران خارجه صورت گرفت که منتهی به برجام شد . بنابر این نباید موضع گیری ایت الله خامنه ای را صرفا ایدئولوژیک و انقلابی تفسیر کرد بلکه این موضع گیری صریح و قاطع در چارچوب واقع گرایی سیاسی هم قابل درک است .

@amirdabirimehr