استراتژی امام خمینی (ره) در حفظ و هدایت انقلاب اسلامی ایران
عوامل تداوم و استمرار انقلاب اسلامی
۱- وحدت کلمه: امام (ره) تمسک به حبل‌الله و اتکا به خداوند را ضامن حفظ پیکره نظام می‌داند. ایشان تأکید زیادی بر وحدت حوزه و دانشگاه و همبستگی سیاست و دیانت دارند. امام (ره) با تأکید بر ارتباط‌گیری بین مسلمین شیعه و سنی جهان از سفر حج به‌عنوان سفر عبادی عظیم یاد نموده که موجب اخوت اسلامی و رساندن پیام انقلاب اسلامی به گوش مسلمین جهان می‌گردد.
۲- حفظ ارزش‌های اسلامی: ایشان بر حفظ روحیه صبر و تحمل، روحیه مقاومت، ایثارگری، فداکاری و شهادت‌طلبی تأکید و معتقد به حفظ و ارتقا معنویات در جامعه بودند.
۳- حضور دائم مردم درصحنه: امام (ره( مشارکت مردم و حضور دائم آن‌ها درصحنه را موجب استحکام انقلاب اسلامی می‌دانند و معتقدند که وقتی انقلاب از متن مردم باشد شکست نمی‌خورد و خواستار حضور همه اقشار بدون استثنا و دخالت آن‌ها در امور مملکتی و گوشزد نمودن اشتباهات به مسئولین بوده و این امور را موجب دوام انقلاب می‌دانستند. مظهر این حضور شرکت در راهپیمایی‌ها، نمازهای جمعه و جماعت و انتخابات هست.
۴- وفاداری متقابل ملت و مسئولان: ایشان معتقد بودند که در نظام اسلامی ملت و دولت از هم جدا نیستند و دولت باید به مسائل مردم آگاهی کامل داشته و مشکلات آن‌ها را مرتفع نماید از طرف دیگر مردم نیز باید پشتیبانی همه‌جانبه از دولت انقلابی انجام دهند.
۵- نوسازی مادی و معنوی: امام (ره) نوسازی معنوی را مقدم بر نوسازی مادی می‌دانند و بر نوسازی آموزشی و حقوقی تأکید زیادی داشتند. ایشان دانشگاه‌ها را عامل حفظ بقای انقلاب دانسته و در خصوص نوسازی حقوقی تدوین قانون اساسی را عامل تداوم پیروزی انقلاب و ضامن استقلال آن می‌دانند.
۶- تقویت و توسعه تبلیغات داخلی و خارجی: امام (ره) هدف انقلاب را نفی سلطه فرهنگی اجنبی و نشر فرهنگ غنی اسلامی می‌دانند و معتقد به خنثی‌سازی تبلیغات سوء بیگانگان و تقویت تبلیغات اسلامی جهت صدور انقلاب و آگاه‌سازی ملل مسلمان جهان بودند. ایشان در خصوص تبلیغات داخلی بر اصلاح مطبوعات و ایجاد تحول فرهنگی از طریق غرب زدایی تأکید داشتند.
۷- حفظ ایران به‌عنوان ام‌القری جهان اسلام: امام (ره) معتقد بودند که رسالت ام‌القری و امت اسلامی طرفینی است همان‌طور که انقلاب اسلامی از مستضعفان و محرومان ملل اسلامی حمایت می‌نماید مقتضی است آن‌ها نیز در حمایت از انقلاب اسلامی کوشا باشند و انقلاب اسلامی را به‌عنوان کانون مبارزه با ابرقدرت‌های جهان یاری نمایند زیرا ضعف این مرکز منجر به شکست اسلام و مستضعفان جهان خواهد شد.
اندیشه‌های دفاعی حضرت امام خمینی(ره)
الف-جلوه‌های شهادت و مرگ آگاهانه در اندیشه حضرت امام (ره)
ب- استراتژی بازدارندگی مردمی از دیدگاه امام (ره)
ج- دیپلماسی جهاد در اندیشه امام خمینی (ره)
جلوه‌های شهادت و مرگ آگاهانه
۱- تحول در بعد فردی: ایشان شهادت را مظهر ایمان، اخلاص، صبر و شکیبایی، اعتقاد به حیات جاوید و عروج به مقام ربوبی در بعد فردی می‌دانند.
۲- تحول در بعد اجتماعی: حضرت امام (ره) برخی آثار شهادت در بعد اجتماعی را این‌گونه مطرح می‌نمایند: توجه به ارزش‌ها و باورهای مذهبی-مشارکت در جهاد-رواج فرهنگ پایداری و مقاومت-عدم هراس و وحشت از دشمن -باک نداشتن از مرگ- آمادگی اجتماعی برای ایثار و فداکاری.
۳- شهادت‌طلبی شالوده دیپلماسی جهاد: دیپلماسی جهاد به معنای سیاست‌های اعلامی و تبلیغاتی دولت اسلامی به‌منظور توجیه اقدامات دفاعی علیه دشمن متجاوز است تا از این رهگذر به جهانیان ثابت نماید که آغازگر جنگ نبوده و حرکت او حرکتی دفاعی و مشروع است. ازاین‌رو دیپلماسی جهاد به‌منظور جهت‌دهی به افکار عمومی بین‌المللی در راستای اثبات حقانیت اقدامات نظامی دولت اسلامی تدوین و اجرا می‌گردد. که حضرت امام (ره) با الهام از این موضوع سعی در تبیین مشروعیت دفاع مقدس در عرصه بین‌المللی نمودند.
۴- شهادت اساس پویایی استراتژی دفاعی بازدارندگی: ایشان ضمن تأکید بر اهمیت بازداشتن دشمن از تجاوز سعی در اثبات این پویایی داشته و دلایلی را برای آن ذکر می‌نمایند. ازجمله: ارتقا روحیه و اراده مصمم ملت شهادت‌طلب، موفقیت استراتژی بی‌باکانه و پیشرو، اعطای امید به مردم خودی و یاس در دل دشمن، ایجاد وحدت ملی و انسجام، ایجاد موج اسلام‌گرایی و آزادیخواهی در میان ملت‌های جهان، پوشش ضعف‌های مادی و نظامی به‌واسطه روحیه شهادت‌طلبی.
امام خمینی (ره): ملتی که شهادت آرزوی اوست از دخالت نظامی و حصر اقتصادی باکی ندارد.
استراتژی بازدارندگی مردمی: این استراتژی به‌مثابه راهبردی دفاعی _تبلیغی که بر بسیج نیروهای مردمی و تغییر محیط روان‌شناختی دشمن مبتنی است در اندیشه امام (ره) در بعد آمادگی رزمی و روحی و توجیه افکار عمومی بین اللملی جلوه خاصی دارد که دارای دو بعد دفاعی –رزمی و سیاسی –تبلیغی می‌باشد.
دفاعی –رزمی:
۱- حضور مردم در جبهه: ایشان با تأکید بر تکلیف بودن دفاع بر همه جامعه و اولویت جنگ بر سایر امور مملکتی، دفاع را بر همه واجب دانسته‌اند.۲-آمادگی و آموزش نظامی بسیج میلیونی در پشت جبهه: ایشان تشکیل ارتش بیست‌میلیونی نیروهای مردمی را در زمره اولویت‌های دائمی کشور می‌دانند.۳-پیوند میان ساختارهای نظامی، سیاسی و اجتماعی: ایشان تأکید فراوانی بر هماهنگی و همدلی نیروهای نظامی از قبیل سپاه، ارتش و بسیج داشته و همواره بر پیوندهای سیاسی دولت با این نیروها تأکید نموده و حکومت را ملزم به تأمین امکانات رفاهی مردم و مرزنشینان می‌نموده‌اند.
بعد سیاسی – تبلیغی استراتژی بازدارندگی مردمی:
۱- سیاسی دیپلماتیک استراتژی بازدارندگی مردمی:
– حزب بعث آغازگر جنگ: ایشان همیشه بر این نکته تأکید داشتند که جهاد ملت ایران دفاعی است نه تهاجمی.
– تبیین مظلومیت ایران در جنگ: ایشان ضمن تأکید بر انگیزه دفاعی متصدیان تبلیغاتی کشور را به نشان دادن مظلومیت ملت ایران در جنگ دعوت می‌نمودند.
– تأکید بر انگیزه‌های اسلامی و انسانی دفاع مقدس: ایشان ضمن تأکید بر عقل‌گرایی و رعایت اعتدال در جنگ، حفظ مصالح اسلام را انگیزه اصلی نبرد ذکر می‌نمایند.
امام خمینی(ره):
«جنگ برای این است که آن زباله‌هایی که هستند، آن‌هایی که مانع پیاده شدن اسلام هستند و مانع ترقی مسلمین هستند را از بین راه بردارد، مقصد این است که اسلام را پیاده کنند و با اسلام انسان درست کنند»
– تأکید بر توسعه‌طلب نبودن ایران و صیانت از سرزمین و استقلال ایران
– فرافکنی تبلیغی: ایشان تبلیغات را در جهت جلب افکار عمومی بین‌المللی و همراه نمودن افکار عمومی مردم عراق با اندیشه دفاعی ملت ایران لازم دانسته و آن را حربه‌ای جهت ایجاد تزلزل در روحیه دشمن می‌دانستند و همواره از جنگ ایران و عراق به‌عنوان برادرکشی یاد می‌نمودند و مردم عراق از تداوم اقدامات تجاوزکارانه بر حذر می‌داشتند.
– تأکید بر نقش تبلیغی روحانیون: ایشان روحانیون را بهترین گروه برای دعوت مردم به مشارکت در جبهه‌ها و ادای تکلیف شرعی می‌دانستند و مهم‌ترین پایگاه تبلیغاتی را مساجد می‌دانستند.
ح- دیپلماسی جهاد در اندیشه امام خمینی (ره):
این دیپلماسی که باهدف بیدار نمودن وجدان‌ها و جلب و پشتیبانی افکار عمومی داخلی و بین‌المللی اعمال می‌گردد سعی دارد از طریق سیاست‌های اعلامی و تبلیغاتی و ذکر دلایل توجیهی دفاع مقدس به تبیین مشروعیت، دلایل توسل آنان به قوه قهریه ارائه تصویری صحیح از انگیزه‌های دفاعی مملکت اسلامی و اهداف تجاوزکارانه دشمنان را اهتمام نماید. با تأمل در بیانات امام خمینی (ره) این دیپلماسی در سطوح ملی، بین ملیتی، منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای تشریح می‌گردد.
سطح ملی: زمانی دیپلماسی جهاد کارساز و مؤثر است که در عرصه داخلی علاوه بر تجهیزات و تسلیحات و بسیج عمومی، محیط روان‌شناختی عمومی نیز از روحیه بالا و اراده مصمم ملت برخوردار باشد که به دشمن تفهیم گردد که اراده پولادین ملتی شهادت‌طلب اجازه ورود او را به مملکت اسلامی نمی‌دهد. امام خمینی (ره) نیز علاوه بر ضرورت ارتقا روحیه دفاعی ملت ضمن تبلیغ شهادت‌طلبی و تهذیب نفس ملت ایران را مأمور به ادای تکلیف می‌دانستند نه وصول نتیجه و بر این اساس روحیه حماسی را در داخل به مردم تزریق می‌نمودند.
سطح بین ملیتی: امام خمینی با تکیه‌بر دیپلماسی جهاد علاوه بر متقاعدسازی ملت ایران دشمن بعثی را نیز از داخل موردحمله قرار داده و با مخاطب قرار دادن ارتش و ملت عراق سعی در همراه سازی افکار عمومی این کشور با اندیشه دفاعی ملت ایران داشتند.
امام خمینی (ره):
«این مطالب را باید ملت عراق بداند که امروز جنگ بین اسلام و کفر است و بر حمله مسلمین واجب است که دفاع کنند از اسلام»
در سطح منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای: امام خمینی (ره) در سیاست اعلامی خود در قبال کشورهای مسلمان منطقه سعی در خنثی نمودن ترفندهای تبلیغی دشمن مبنی بر جلوه دادن ایران به‌عنوان کشور غیر متمدن، توسعه‌طلب و نمایاندن جنگ به‌عنوان نبرد بین عرب و عجم داشتند. ایشان با اثبات مظلومیت مسلمان ایران و اتحاد قدرت‌های بزرگ علیه آن هدف از دفاع مقدس را دفاع از اسلام و ارزش‌های معنوی نه‌تنها در ایران که در تمام ممالک مسلمین می‌دانستند و جنگ ایران و عراق را جنگ اسلام و کفر معرفی می‌نمودند. ایشان همچنین به بعد ضد امپریالیستی جنگ نیز تأکید و افکار عمومی کشورهای جهان سوم و ممالک مستضعف را نیز تحت تأثیر قرار می‌دادند.
رابطه دین و سیاست از دیدگاه امام خمینی (ره):
ایشان معتقد بودند که دین اسلام علاوه بر تربیت باطنی به حفظ مصالح دنیوی نیز می‌اندیشد و دارای تعالیم و دستوراتی برای دنیا و آخرت است. امام خمینی عبادت را نیز نوعی سیاست تلقی می‌نمودند که باهدف اصلاح فرد و جامعه و تغییر در وجوه ذهنی و عینی اجتماع می‌تواند موجب ارشاد و هدایت افراد جامعه گردد. ایشان معتقد بودند که اسلام باید به‌عنوان هدف و سیاست موردتوجه قرار گیرد نه به‌عنوان ابزاری سیاسی مورد سوءاستفاده برخی سود جویان باشد و از همین رو معتقد به اسلام سیاسی بودند.
امام خمینی (ره):
دین اسلام یک دین سیاسی است که همه‌چیزش سیاست است حتی عبادتش.
مبانی دیپلماسی اسلامی از دیدگاه امام خمینی (ره):
قاعده نفی سبیل: نفی سبیل یعنی انسداد را ه نفوذ و سلطه کفار بر مسلمین.
امام خمینی(ره) این قاعده را از دو بعد سلبی و ایجابی مورد تأکید قرار داده‌اند.
سلبی: مقاومت‌های منفی دولت اسلامی در قبال مداخله‌گری‌های بیگانگان که در سه قسمت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بررسی می‌شود.
سیاسی: از دیدگاه امام (ره) عدم پذیرش تحت‌الحمایگی، نفی ظلم و ستم و استبداد، عدم جواز مداخله‌گری بیگانگان در امور داخلی، عدم اتکا به قدرت‌های بزرگ و نفی سازش با قدرت‌های فاسد و سلطه‌جو.
اقتصادی: از دیدگاه امام (ره) نفی سلطه قدرت‌های کافر و فاسد بر ذخایر، معادن و مخازن مملکت اسلامی، جلوگیری از چپاول و غارتگری منابع و ممانعت از غصب اموال.
فرهنگی: از دیدگاه امام (ره) نفی سلطه فرهنگی اجانب، عدم همراز قرار دادن و یا استشاره با آنان در امور داخلی. ایشان سلطه فرهنگی بیگانگان را عامل اصلی وابستگی سیاسی و اقتصادی برشمرده و معتقد بودند اگر مغزها وابسته شوند سلطه جهان خواران بر ملت تحکیم خواهد یافت. امام (ره) معتقد بودند که وابستگی اقتصادی، وابستگی سیاسی را به دنبال دارد.
اما خمینی (ره):
این غرب و شرق که سلطه پیداکرده‌اند بر همه ممالک اسلامی، مهمش این سلطه فرهنگی بوده است.
ایجابی: راهکارها و نقطه‌های اتکایی که حضرت امام (ره) بر آن تأکید داشتند.
سیاسی: امام خمینی (ره) به‌منظور تحکیم استقلال تصمیم‌گیری از سوی دولت اسلامی، بر معیارهایی از قبیل اسلام، روحانیت، وحدت کلمه و عقل سیاسی تأکید داشتند تا از رهگذر تکیه‌بر ارزش‌ها و امکانات راه سلطه بیگانگان را مسدود نمایند.
فرهنگی: ایشان اتکا بر هویت اصیل ملی، ارزش‌های مکتبی، نشر فرهنگ غنی اسلام، تکیه‌بر نیروی انسانی بومی را ضامن غنای فرهنگی و فرهنگ خودکفایی می‌دانستند و تحقق استقلال فرهنگی را نیازمند برنامه‌ریزی درازمدت برمی‌شمردند.
امام خمینی (ره):
فرهنگ خود ما باید باشد، اقتصاد هم از خود ما باید باشد تا این بنا در توده‌ها نباشد و تا این مغزی که انگلی و استعماری است عوض نشود و باورمان نیاید که ما هم آدم هستیم نمی‌توانیم استقلال پیدا کنیم.
اقتصادی: ایشان تحقق خودکفایی اقتصادی را منوط به اتکا به منابع و ذخایر خودی و به فعلیت رساندن این ذخایر می‌دانند. تکیه‌بر ایدئولوژی اسلامی و ارزش‌های مکتبی را موجب جلوگیری از چپاول منابع دول اسلامی قلمداد می‌نمودند.
امام خمینی (ره):
از چیزهایی که آن‌ها فهمیدند که می‌شود از سایر قدرت‌ها بیشتر جلوی چپاول گری و سلطه آن‌ها را بگیرید قدرت اسلام بود.
اصل دعوت و تبلیغ:
دعوت به مفهوم تشریح و توضیح اعتقادات، باورها و ارزش‌های کشور مسلمان برای شناساندن ابعاد حرکت اسلامی است که حضرت امام در این خصوص به‌قاعده تدرج اعتقاد داشتند بدین معنا که ابتدا باید تبیین عقاید و سپس ترویج آن اهتمام نمود. ترویج نه بمعنای لشکرکشی و یا صدور انقلاب با سرنیزه بلکه به معنای شناساندن پیام معنوی، فرهنگی و سیاسی انقلاب اسلامی ایران به جهانیان است. امام (ره) دو هدف را از دعوت مد نظر داشتند:۱-تحقق انگیزه‌های الهی و اسلامی ۲-خوشبختی و سعادت انسان‌ها. مخاطبان امام (ره) در جه اول مسلمانان، در درجه دوم عقلای عالم و در درجه سوم مستضعفان جهان می‌باشند.
امام خمینی (ره):
«باید با تبلیغات صحیح، اسلام را آنگونه که هست به دنیا معرفی نمایید»
«لکن ما باید از خودمان شروع کنیم. اگر خودمان را اصلاح کنیم، قهرا آن مقصدی که ما داریم در دنیا هم صدور پیدا می‌کند»
«ما می‌خواهیم معنویت انقلاب اسلامی خودمان را به جهانیان صادر کنیم»
اصل تولی و تبری: در اصطلاح یعنی دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خداست لکن در دیپلماسی اسلامی به معنای ارجحیت و اولویت بخشیدن به ارتباط دوستانه و برادرانه با ممالک اسلامی و اکراه و پرهیز از برقراری رابطه با کشورهای کافر و متخاصم است.
تقسیم بندی ایدئولوژی امام (ره) در خصوص اصل تولی و تبری:
۱- روابط دوستانه با کشورهای اسلامی: از نظر ایشان حکومت اسلامی باید همواره وحدت با ممالک اسلامی را برای تحقق اهداف و آمال عالی اسلامی مدنظر قرار دهد.
امام خمینی (ره): ما دست برادری به تمام ملت‌های اسلامی می‌دهیم و از تمام آناه برای رسیدن به هدف‌های اسلامی استمداد می‌کنیم.
۲- روابط دوستانه با کشورهای کافر غیر متخاصم: در خصوص ارتباط با کشورهای کافر غیر متخاصم امام (ره) اولویت را به کشورهای مستضعف و جهان سومی داده و در درجه دوم ارتباط با کشورهای قدرتمند غیر استکباری.
۱-۲- روابط دوستانه با ممالک مستضعف غیر مسلمان: ایشان در این خصوص اساس ارتباط را بر مقابله با ظلم و ستم و برتری جویی قدرت‌های چپاولگر به این کشورها می‌دانستند.
۲-۲- روابط دوستانه با قدرت‌های کافر غیرمتخاصم: امام (ره) روابط دوستانه با این کشورها را مقبول دانسته به شرط اینکه به عقاید مکتبی و آزادیخواهانه ملت ایران احترام بگذارند و در امور داخلی دخالت ننمایند.
امام خمینی (ره): ما با حفظ استقلال با تمام کشورها رابطه دوستانه خواهیم داشت.
۳- روابط خصمانه با کشورهای کافر متخاصم: در این خصوص ایشان خواستار قطع ارتباط با کشورهای استکباری به جهت نفی ذلت و جلوگیری از مداخلات آن‌ها می‌باشند.
امام خمینی (ره): روابط با آمریکا و شوروی مثل رابطه بره با گرگ است.
ایشان همچنین هرگونه رابطه سیاسی، تجاری، نظامی را با اسرائیل حرام می‌دانستند زیرا این کشور را نامشروع، غاصب و دشمن تمامی مسلمانان تلقی می‌نمودند.
۴- روابط خصمانه با کشورهای مسلمان فاجر و خائن:
۱-۴-روابط خصمانه با کشورهای باغی: ایشان کشورهای اسلامی را که با خروج علیه حاکم اسلامی و تجاوز به حریم مملکت اسلامی درصدد تضعیف کشور اسلامی برآیند را فاسد و فتنه گر می‌دانستند.
۲-۴- روابط خصمانه با کشورهای خائن: امام (ره) بر قطع ارتباط با کشورهایی که به آرمان فلسطین خیانت کرده‌اند تأکید داشتند که در این خصوص از حکومت مصر که پیشتاز سازش با رژیم صهیونیستی بود تبری می‌جستند.
امام خمینی (ره): من به دولت دستور دادم که با مصر قطع ارتباط نماید.
اصل تألیف قلوب: حمایت مالی و معنوی از مسلمانان تحت ستم و نیز کفار مظلومی که در با تقویت آنان به سوی حکومت اسلامی گرایش می‌یابند. بر این اساس ایشان بر حمایت از مسلمانان تحت ظلم تأکید داشتند.
امام خمینی (ره): جمهوری اسلامی ایران مایل است بر اساس حفظ وحدت و حمایت از منافع کشورها و ملل اسلامی آنان را در مشکلات یاری نماید.
حمایت از مستضعفان و نهضت‌های رهایی بخش: امام (ره) حمایت از مستضعفان و نهضت‌های رهایی بخش را در سراسر جهان برای ایجاد اتحاد علیه دو بلوک شرق و غرب لازم دانسته‌اند.
امام خمینی (ره):
ما به پیروی از اسلام بزرگ از جمیع حمایت می‌کنیم و از هر سازمانی در جهان که برای نجات کشور خویش بپا خاسته است پشتیبانی می‌کنیم.
اصل پایبندی به قراردادهای بین‌المللی:
معاهدات بین‌المللی دو جانبه: در این خصوص امام خمینی (ره) در مورد قرار دادهای دوجانبه که بر اثر اضطرار با اراده و اختیار ملت مسلمان ایران منعقد شده و معاهداتی که به دلیل سلطه و تحکیم یک قدرت بر ملت مسلمان تحمیل شده تمایز قائل بودند. ازاین‌رو توافق ایران با آمریکا در خصوص دعاوی مربوط به گروگان‌های آمریکایی و سایر دعاوی حقوقی را که بر اثر اضطرار منعقد شده بود را تأیید می‌نمودند. اما قراردادهای ایران و آمریکا که در زمان رژیم پهلوی منعقد شده بود را بر اساس اصل ریبوس یا تغییر و تحول بنیادین اوضاع و احوال پس از وقوع انقلاب اسلامی را منافی اصل استقلال تلقی و آن‌ها را ملغی اعلام نمودند.
معاهدان چند جانبه: امام (ره) بر ضرورت رعایت قواعد و مقررات بین‌المللی مصوب سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی در صورتیکه منجربه صلح و عدالت در عرصه جهانی گردد تأکید داشتند.
آرمانگرایی واقع‌بینانه در سیاست خارجی از دیدگاه امام خمینی (ره):
با نگاهی به سیره عملی امام خمینی (ره) می‌توان تلفیقی از آرمانگرایی واقع بینی را در رویکرد آن امام بر سیاست خارجی مشاهده نمود. تأیید اقدام دانشجویان خط امام در تسخیر سفارت آمریکا، تأیید بر ضرورت جهاد در دفاع مقدس وتلقی آن به‌عنوان وظیفه و تکلیف همگانی بدون توجه به نتایج آن، صدور فتوای قتل سلمان رشدی بدون واهمه از پیامد قطع ارتباط با اروپا، تأکید بر حمایت از نهضت‌های رهایی بخش و اعلام روز قدس به‌عنوان روز جهانی مبارزه مستضعفین با مستکبرین برای رهایی بیت المقدس از چنگال اسرائیل حکایت از آرمانگرایی امام خمینی و تأکید بر ضرورت دفاع از حدود و ثغور ایمان اسلامی به گونه ای که نباید تحت الشعاع حمایت از مسلملنان لبنان قرار گیرد، اعلام این که راه قدس از کربلا می‌گذرد، پذیرش قطعنامه ۵۹۸ با توجه به شرایط داخلی و بین‌المللی و مصالح جامعه اسلامی ایران، توبیخ ۹ نماینده مجلس شورای اسلامی که در مورد ماجرای مک فارلین از وزیر خارجه وقت ایران سؤال نمودند و تجهیز به تمامی قوای مادی و معنوی به بهره گیری از توانایی تسلیحاتی و تبلیغاتی در مقابله با قدرت‌های استکباری، نشان از واقع گرایی آن امام همام دارد.
نتیجه:
با نگاهی دقیق و عمیق به نحوه رفتار مدیریتی امام خمینی (ره) می‌توان گفت اندیشه امام راحل منطبق بر نظریات دانشمندان علم مدیریت و نحوه رفتار آن حضرت بر اساس اخلاق و احساس وتعهد دقیق و عمیق دینی بود.
+ منابع:
– دکتر محمدرضا دهشیری، درآمدی بر نظریه سیاسی امام خمینی (ره)
– مرکز اسناد انقلاب اسلامی
– برخی سایت‌های اینترنتی
اختصاصی وب‌سایت جهان‌سوم
+ استاد ناظر: دکتر امیر دبیری‌مهر
+ تهیه‌کنندگان: مهدی آبده، محمود گمشادزهی، مجتبی نادری و عبدالمجید ریگی
+ ویراستاری و انتشار: علی فتحی
+ تبصره مهم: نوشته‌های مندرج در سایت جهان‌سوم، نتیجه پژوهش دانشجویان است و نه تنها خالی از اشکال نبوده بلکه لزوماً مورد تأیید استاد و مدیر سایت نیست و گردانندگان سایت نیز از نقدهای مخاطبان استقبال می‌کنند.
