اضطراب آفرینی و آرامش‌زدایی از جامعه

مدتی است وقتی به اخبار و گزارش‌های رسانه‌ها و گپ و گفت های مردمی توجه می‌کنیم همه چیز بوی نگرانی و ناامیدی و اضطراب می‌دهد و در اذهان ساده اندیش این توهم شکل می‌گیرد که همه مشکلات و گرفتاری‌های جهان در ایران متمرکز شده است. به نمونه‌های زیر توجه کنید که در رسانه‌های و شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافته است.

• زلزله احتمالی در تهران بزرگ‌ترین فاجعه انسانی را در جهان رقم می زند.
• خشکسالی در کمین کشور است و آب اشامیدنی در تهران به نفس افتاده است
• آلودگی هوای کلان شهرها منشأ بسیاری از بیماری‌ها بویژه سرطان است
• سبزی‌ها آلوده به آب فضلاب ومیوه ها آلوده به کودهای شیمیایی است.
• گوشت مرغ در کشور هورمونی است و برای سلامتی مضر است.
• جاده‌های کشور استاندارد نیست و اغلب خودروهای ساخت داخل فاقد ایمنی لازم است.
• هواپیماها در ایران به کمبودقطعات و عدم نوسازی ناوگان هوایی فرسوده و غیر قابل اطمینان است
• بحران پوکی استخوان در کمین زنان ایرانی است
• ایرانیان در کمین بیماری‌های قلبی و عروقی هستند
• تعداد مبتلایان به ایدز رو به افزایش است
• فساد و فحشا در شهرهای بزرگ رو به ازدیاد است
• بنزین تولید داخل مهم‌ترین منشأ آلودگی هوا و برای کودکان بسیار خطر ناک است.
• شرکت‌های هواپیمایی و تورهای مسافری خدمات استاندارد به مسافران آ رایه نمی‌دهند.
• لبنیات موجود در بازار آلوده به روغن پالم است و این روغن سرطان زاست
• کاربران بانکداری الکترونیکی مراقب سارقان فضای مجازی باشند و استفاده کنندگان از دستگاه‌های خود پرداز مراقب شیوه‌های نوین سرقت باشند.

و…..

اگر این فهرست را ادامه دهیم صدها صفحه می‌توان تیترهای اینچنین را ادامه داد. خواننده این مطالب در یک جمع بندی کلی اولاً از این که در چنین جامعه و کشوری زنده است متعجب می‌شود و فریاد واحسرتا در قیاس با دیگر کشورها سر می‌دهد.

شاید عده ای معتقد باشند این اخبار و اطلاعات صحیح است و نباید چشم بر واقعیات بست که البته نکته صحیحی است عده ای هم می گویند وظیفه رسانه‌ها هشدار درباره تهدیدهاست این نکته هم صحیح است اما روی سخن این نوشتار نوع نگاه نادرست برخی از لایه‌های جامعه ایرانی به مشکلات و بحران‌ها و معضلات است. این نگاه نادرست در چند زاویه نگرش خود را نشان می‌دهد که عبارت‌اند از:

۱- بسیاری در جامعه تصور می‌کنند وجود مشکل و معضل و بحران امر غیر طبیعی است و دیگر جوامع از این دست مسائل و مشکلات ندارند در حالی که واقعیت غیر از این است همه جوامع حتی جوامع توسعه یافته نیز روزانه با مشکلات و مسائل متنوعی مواجه می‌شوند اما نوع نگاه و مواجهه انها با ما متفاوت است. ملت‌ها و دولت‌های پیشرو وقتی با مشکل و معضلی روبرو می‌شوند بجای نق و ناراحتی و اضطراب و به دنبال مقصر گشتن با ارامش و امید و تدبیر و تجربه و دانش در صدد حل مشکلات بر می ای‌اند و اساساً معتقدند زندگی یعنی مواجهه با مشکلات و حل خردمندانه انها.

۲- بسیاری در جامعه ما در مواجهه با مشکلات بجای حل انها به دنبال معرفی مقصر می‌گردند و از مسئولیت ایجاد مشکل و حل آن شانه خالی می‌کنند. فرهنگ سیاسی استبداد زده نیز مهم‌ترین مقصر را در بروز و حل نشدن مشکلات؛ دولت و حکومت می‌دانند و هیچ نقشی برای جامعه در بروز و لاینحل ماندن مشکلات قائل نیست.

۳- وقتی به اطراف و پیرامون خود با دقت نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم بسیاری از این مشکلات ناشی از زیاده خواهی و سود جویی از یکسو و در میدان بودن افراد نالایق و نابخرد از سوی دیگر است. به عبارت دیگر با سپردن کارها و امور به افراد لایق و شایسته و سالم و سیر می‌توان بسیاری از نابسامانی‌ها را بسامان کرد و رضایت شهروندان را ارتقا بخشید. باز تاکید می‌کنم این معضلات لزوماً مربوط به بخش دولتی و حکومتی نیست و بخش‌های خصوصی و عمومی و تعاونی نیز در ایران با این مشکلات مواجه هستند. مثال ساده برخورد سرد و ترش رویانه و خشک برخی مغازه داران در بازار است که موجب تکدر خاطر مشتریان و کسادی بازار خودشان می‌شود و در این سوء رابطه دولت هیچ نقشی ندارد. مثال در این حوزه بسیار زیاد است.

در مقام نتیجه گیری می‌توان گفت رسانه هاو نخبگان و نویسندگان و همه گروه‌های مرجع در جامعه وظیفه خطیری دارند که طوری سخن بگویند و رفتار کنند که نقد و آسیب شناسی و دیدن مشکلات در جامعه تبدیل به پمپاژ نا امیدی و یاس و اضطراب در جامعه نشود. مهم این است که طرح مشکلات زمینه و بستر مناسب حل انها و پیشرفت کشور باشد. مهم این نیست که همه دائم از بروز بحران‌ها و معضلات سخن بگویند و به دنبال مقصر باشند مهم این است که ضمن رفع زمینه‌های بروز مشکل با خرد جمعی و تکیه بر دانش و تجربه مشکلات را رفع و زمینه‌های بهزیستی را برای همگان فراهم سازیم. این مهم نیازمند امید به آینده، پرهیز از بدبینی نسبت به هم، ورود بهترین‌ها و فهمیده‌ترین‌ها در عرصه دولت، حاکمیت قانون، احساس مسئولیت جمعی و وجدان کاری و در عین حال برقراری نظام نتبیه و تشویق اجتماعی

+ منبع: اندیشکده خرد