برگزاری نشست مفهوم شناسی مقاومت اسلامی
این نشست با توجه به ضرورت روزآمدنگاری اطلاعات تخصصی کارشناسان ستاد کلیدی مرکز نظارت با حضور جمعی از کارشناسان تشکیل شد، سخنران نشست آقای دکتر دبیریمهر مدرس و پژوهشگر علوم سیاسی و مؤلف کتاب «مؤلفههای فرهنگی گفتمان مقاومت اسلامی در خاورمیانه» بود، پس از ارائۀ نقطه نظرات سخنران بحث و گفتگو در قالب پرسش و پاسخ بین ایشان و کارشناسان برقرار شد.
پرسش اساسی که طی نسشت به آن پاسخ داده شد: مقاومت اسلامی یک مفهوم بنیادی یا شعاری روبنایی؟
محورهای موضوعی نشست:
- تبارشناسی و تاریخچۀ موضوع مقاومت اسلامی
- دستهبندی سرنوشت مجموعۀ جنبشهای اسلامی به شکستخورده و پیروزمند
- بازتعریف مفهوم پیروزی جنبش، پس از انقلاب اسلامی ایران
- شکلگیری محور مقاومت اسلامی در خاورمیانه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران
- وجود سه مؤلفه در هر جنبش شامل: اسلام سیاسی، اعتقادات دینی و هویت ملی
- مبارزۀ دو جبهه غرب و بنیادگرایان با این سه مؤلفه
- نگرانی غرب از الگو شدن ایران و ابزارهای مقابلۀ غرب با ایران و سه مؤلفۀ جنبش اسلامی به ترتیب با سکولاریسم، تساهل و تسامح و اومانیسم جدید، جانی شدن
- نگرانی بنیادگرایان و ابزارهای مقابلۀ آنها با سه مؤلفۀ جنبش اسلامی به ترتیب با سلفیگر، طرح اختلافات مباحث کلامی بین فرق اسلامی با تشیع، طرح افراطی تشکیل امت اسلامی
- چهار دهه تلاش ایران در ابعاد اقتصادی و امنیتی برای تحقق بدل شدن به الگوی موفق مقاومت اسلامی
- چکیدۀ سخنرانی:مقاومت اسلامی یک مفهوم بنیادی یا شعاری روبنایی؟
تبارشناسی بحث به جنبشهای اسلامی برمیگردد. از حدود ۱۵۰ سال پیش مسلمانان دربرابر غرب احساس شکست کردند و به فکر ایجاد جنبشهای ضد استعماری افتادند. البته خمودگی و فترت جامعه مسلمین نیز در شکست آنها اثرگذار بود که آسیب شناسی آن مورد غفلت قرارگرفتهاست. مجموعه جنبشهای برپا شده به دو دسته پیروزمند (اخوان المسلمین در مصر) و شکستخورده (جنبش عمر مختار در لیبی) تقسیم میشوند.
با بروز انقلاب اسلامی در ایران باز تعریف جدیدی از مفهوم پیروزی جنبش اسلامی شد و آن تأسیس حکومت اسلامی برآمده از جنبش بود. بسیاری از کشورهای اسلامی به دلیل وجود همان ریشههای تاریخی مبارزهطلبی، با انقلاب اسلامی همسو شدند و خطی به نام مقاومت اسلامی در منطقه شکل میگیرد.
غربیها حافظه تاریخی قوی دارند و کاملاً بر دورههای افول و شکوفایی خود آگاهند. پس از انقلاب اسلامی و شکلگیری محور مقاومت اسلامی در منطقه آنها نسبت به افول مجدد غرب و تغییر توازن قدرت جهانی در دهههای آینده نگران شدند و این نگرانی علت اصلی مخاصمه و مبارزه با انقلاب اسلامی است که منجر به تحمیل طولانیترین جنگ کلاسیک قرن بر ایران شد تا مانع الگو شدن نظام جمهوری اسلامی ایران برای سایر ملل مسلمان بشود.
در حال حاضر حزب الله لبنان، حکومت عراق، یمن و … بدون وجود هیچ وابستگی ساختاری با ایران، خط مشی جمهوری اسلامی ایران را دنبال میکنند؛ از این رو غرب تلاش میکند با ایجاد گروههایی مثل داعش در برابر شکلگیری و توسعه این الگوی موفق ایستادگی کند.
هرجا که مقاومت اسلامی را می بینیم باید سه مؤلفۀ: ۱. اسلام سیاسی. ۲. اعتقادات دینی ۳. هویت ملی را باید در نظر گرفت. حال سؤال اساسی این است که آیا می توان با این سه مؤلفه مقاومت اسلامی اصیل را از جنبش های انحرافی تشخیص داد؟ پاسخ مثبت است زیرا از یک طرف لیبرالیسم غربی این سه مؤلفه را به ترتیب با سکولاریسم، تساهل و تسامح دینی و اومانیسم جدید و جهانی شدن زیر سوال می برد و از طرف دیگر، بنیادگرایی است که این سه مؤلفه را به ترتیب زیر تهدید میکند:
- اسلام سیاسی را با اسلام داعشیو سلفیگری
- اعتقادات دینی را با عمده کردن تفاوتهای عمیقی که در مباحث کلامی بین فرق اسلامی و شیعه وجود دارد
- هویت ملی را با طرح افراطی مفهوم امت اسلامی
جمهوری اسلامی در برابر این دو تهدید در برابر الگو شدن، سالها در حوزه مدیریت اقتصادی و امنیتی تلاش است تا از بحران اقتصادی خارج شود به همین دلیل هم مقام معظم رهبری ده سال است که روی این موضوع تأکید دارند.
نظر سخنران این است که جمهوری اسلامی در حوزه مدیریت امنیت داخلی و خارجی نمره قابل قبولی آورده است و در صورت بیرون آمدن از بحران اقتصادی، جمهوری اسلامی ایران نمونه بارز الگوی موفق مقاومت و حکومت اسلامی خواهد شد. توجه به این مهم بسیار حائز اهمیت است که عرصه اقتصاد به شدت علم و تخصص مدار است که در کنار بنیان های ایدئولوژیک باید برای بالا بردن سطح اقتصادی کشور در ابعاد مختلف آن تلاش همه جانبه ای انجام شود تا به قول امام خمینی (ره) این انقلاب به انقلاب مهدی (عج) پیوند بخورد، بنابراین مفهوم مقاومت اسلامی مفهومی بنیادی و اصیل است.
- نویسنده : خانم دکتر گیتی کاوه
